Η καταγωγή των Βλάχων - Οι δίγλωσσοι Ρωμηοί

«Διεσκορπισμένοι εις διάφορα χωρία ως επί το πλείστον ορεινά από της Μακεδονίας έως την Πελοπόννησον είναι οι λεγόμενοι Βλάχοι, Μακεδόνες όντες και Θετταλοί και Έλληνες το γένος. (…) Συμπεριφέρονται αδελφικώς με τους Γραικούς ως Γραικοί, και δεν δείχνουν ούτ' εκείνοι ούτε ούτοι καμμίαν εθνικήν διαφοράν προς αλλήλους, καθώς και τωόντι είναι αμφότεροι οι λαοί μιάς πατρίδος τέκνα, και των αυτών προγόνων απόγονοι». Κούμας, Κ. (1832) Ιστορίαι των 'Ανθρωπίνων Πράξεων Από των Αρχαιοτάτων Χρόνων Έως των 'Ημερών μας, τομ. ΙΒ΄, 'Εν Βιέννη, σελ. 530-531. Το ζήτημα της καταγωγής των Βλάχων έχει απασχολήσει ιστορικούς και εθνολόγους σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι αλήθεια ότι οι πολλές και αντικρουόμενες πληροφορίες για ένα ζήτημα συσκοτίζουν μία έρευνα. Παρ’ όλο που μέχρι και σήμερα, στο ζήτημα της καταγωγής των Βλάχων και της μη κοινά – διεθνώς – αποδεκτής ελληνικότητάς τους υπάρχουν διχογνωμίες και δεν έχει επιλυθεί οριστικώς αυτή η αντιπαράθεση, και με δεδομένες, επιπρόσθετα, τις εγχώριες και εν πολλοίς ανιστόρητες βλαχολογικές απόψεις και την ολιγωρία της επίσημης πολιτείας, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται αποδεκτή από τους ελληνικούς επιστημονικούς κύκλους η θεωρία ότι οι Βλάχοι είναι κατάλοιπα ρωμαικών εγκαταστάσεων ή απόγονοι εκλατινισμένων ελληνικής καταγωγής ομάδων από την εποχή της ρωμαικής κυριαρχίας.