Το σπίτι με τις χήρες ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ

Στο Σπίτι με τις χήρες μια παρέα γυναικών, που διανύουν τη μέση ηλικία, εξορκίζει τη φθορά του χρόνου μέσα από την αναζήτηση του έρωτα. Ο έρωτας πανταχού παρών κατακλύζει το βιβλίο, περισσότερο όμως ως επιθυμία ή ως ανάμηνη από το παρελθόν, ενώ στο παρόν προβάλλει κυρίως ως εμμονή γύρω από το σεξ, ως μανιώδης αναζήτηση του αρσενικού.[...]
Ένα βιβλίο για τις γυναίκες της διπλανής πόρτας, για τα άγχη και τις νευρώσεις, για την καθημερινότητά τους, για την αιώνια αναζήτηση του αρσενικού πάνω απ' όλα, δοσμένο με τρυφερότητα και χιούμορ.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Η Ειρήνη και η Κεβή, η Ασπασία και η Φωτεινή, η Σοφία και η Ελένη, η Λία και η Πολυάνα, η Κλεοπάτρα και η Φοίβη, η Ιωάννα και η Μέλπω, η Ηβη και η Αθηνά, η Ματθίλδη και η Χριστίνα, η Δώρα και η Ηρώ, η Σωτηρία και η Μυρτώ. Γυναίκες του παρόντος και του παρελθόντος, γυναίκες μεγάλες και μικρές, γυναίκες αδελφές, σύζυγοι, μανάδες, κόρες, αλλά και γυναίκες φίλες ή ερωτικές αντίπαλοι. Γυναίκες με πολλά όνειρα και με αχαλίνωτη φαντασία και, την ίδια ώρα, γυναίκες εγκλωβισμένες στις συμβάσεις μιας μίζερης και χθαμαλής ζωής, που δύσκολα μπορεί να μεταβάλει ρότα και να μετακινηθεί προς μια καινούρια, εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Γυναίκες που αλλάζουν τους άντρες σαν τα πουκάμισα, όπως και γυναίκες επί δεκαετίες βυθισμένες στη σεξουαλική στέρηση, αδύναμες ή ανίκανες να δημιουργήσουν μιαν έστω και προσωρινή ή φευγαλέα σχέση. Αυτή είναι η ανθρωπογεωγραφία του δεύτερου μυθιστορήματος του Δημήτρη Τσαλίδη, ο οποίος περνά από τον μνημονικό και πολυεστιακό κόσμο του «Γιοκ τζάνιμ» (2005) στην απτή καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής.

Ανακατεμένη με τη βιαιότητα της ιστορικής της εποχής, η καθημερινότητα αποτελεί στο πρώτο βιβλίο του Τσαλίδη ένα πεδίο στο οποίο εγγράφονται οι πιο διαφορετικές αντιθέσεις και συγκρούσεις, με κέντρο τους μια γυναίκα των λαϊκών τάξεων, στο πρόσωπο της οποίας συμπυκνώνονται όλα τα γεγονότα της δράσης: από τις πρώτες προσπάθειες για τον περιορισμό του ελληνικού στοιχείου στην Κωνσταντινούπολη εν έτει 1955, που θα καταλήξουν στην πλήρη υποχώρησή του μία δεκαετία αργότερα, μέχρι τις ποικιλότροπες οικογενειακές μέριμνες της πρωταγωνίστριας, που δεν θα κάμψουν ποτέ, παρά τις συνεχείς πιέσεις και δυσκολίες τους, το φρόνημά της και θα συντηρήσουν μέχρις εσχάτων τη θαυμαστή της ικανότητα για επιβίωση.



Στην ασφάλεια της μεταπολιτευτικής Ελλάδας



Χωρίς ιστορικές αναφορές και δίχως υπόγειες ή μετωπικές αντιπαραθέσεις, τοποθετημένη στην πολιτική και κοινωνική ασφάλεια της μεταπολεμικής Ελλάδας, η καθημερινότητα την οποία διαγράφει ο Τσαλίδης στο «Σπίτι με τις χήρες» είναι και πάλι συγκεντρωμένη γύρω από μια δεσπόζουσα γυναικεία φιγούρα. Με τη διαφορά ότι η κίνηση είναι τώρα φυγόκεντρη. Αν στο «Γιοκ τζάνιμ» τα πάντα συμβαίνουν για να επανέλθουν στη μυθική λαϊκότητα της Αγγέλκως, όλα τα δρώμενα στο «Σπίτι με τις χήρες» ξεκινούν από τον αστικό και εξαρχής απομυθοποιημένο λόγο της κεντρικής ηρωίδας - αφηγήτριας για να εξακτινωθούν στον περίγυρό της και να φτάσουν μέχρι την απώτατη περιφέρειά του. Κι αν στο «Γιοκ τζάνιμ» ο πολυπρόσωπος θίασος ανεβαίνει επί σκηνής για να χορέψει περιπαθής στο πλάι της Αγγέλκως και να τονίσει με την πολυφωνία του την πολυσχιδή προσωπικότητά της, η εικόνα της Μυρτώς στο «Σπίτι με τις χήρες» συνυπάρχει ισότιμα με τα σκηνικά πρόσωπα τα οποία την περιβάλλουν, όταν δεν τους παραχωρεί προνομιακό ρόλο στο εσωτερικό της.

Αντλώντας, σαφώς, από μια θεματολογία η οποία τα τελευταία χρόνια έχει πυκνώσει εντυπωσιακά τις τάξεις της ελληνικής πεζογραφίας, ο Τσαλίδης στρέφει την προσοχή μας στα άδυτα του ιδιωτικού βίου των ηρωίδων του, οδηγώντας την αφήγηση της Μυρτώς (κάτι ανάμεσα σε μυθιστορηματική γραφή και επιμελή τήρηση ημερολογίου) στην εξιστόρηση των ποικιλώνυμων συζυγικών και ερωτικών τους παθημάτων. Οι διαψεύσεις πέφτουν σ' αυτό το επίπεδο σωρός. Κατά συρροήν απιστίες των αντρών, πολλαπλοί δεσμοί των γυναικών, σώματα που συναντιούνται με φλογερό τρόπο στο κρεβάτι και ψυχές που δεν κατορθώνουν να επικοινωνήσουν κατά το παραμικρό, γενιές που διασταυρώνονται για να διαπιστώσουν με τον οδυνηρότερο τρόπο τις παράξενες ομοιότητες ή τις κραυγαλέες διαφορές τους, σύντροφοι που τινάζουν το σύμπαν στον αέρα εν ριπή οφθαλμού και αγάπες που διακόπτονται αιφνιδιαστικά από τον θάνατο.



Δυσοίωνη πραγματικότητα



Σίγουρα, μια δυσοίωνη και κάθε άλλο παρά ενθαρρυντική πραγματικότητα - μια πραγματικότητα έτοιμη να κατασπαράξει τους πρωταγωνιστές της και να αποσκελετώσει με συνοπτικές διαδικασίες την ύπαρξή τους. Το μήνυμα, παρ' όλα αυτά, που προκύπτει από τις περιπέτειες της Μυρτώς και των φιλενάδων της, για τις οποίες η ίδια έχει, όπως το ξέρουμε ήδη καλά, πάρα πολλά να πει (περισσότερα, ίσως, από εκείνα τα οποία έχει να πει για τον εαυτό της), δεν είναι απαισιόδοξο. Τι κι αν οι άντρες εγκαταλείπουν εύκολα τους έρωτές τους, αδιαφορώντας για την τύχη τους. Τι κι αν οι γυναίκες κάνουν τα λάθη ως προς τις επιλογές των αγαπημένων τους το ένα πίσω απ' το άλλο. Η δύναμη και η ορμή της ζωής έχει εντέλει την ικανότητα να απορροφήσει κάθε κραδασμό και να ρίξει κάποια στιγμή φως στο σκοτάδι.

Κι αν το φως καταφέρει σε δεδομένο χρόνο να σπάσει το σκοτάδι, όλα μπορεί να γίνουν ενδεχομένως καλύτερα και ευκολότερα. Και δεν αποκλείεται, τότε, να καταφέρει, επιτέλους, η αγάπη να πιάσει ρίζες, καλωσορίζοντας στο άνθισμά της και κάτι σημαντικότερο, την εμπιστοσύνη. Και για να επιστρέψω στο βιβλίο, όπως ένα παιδί γρατζουνίζει το γόνατό του σ' ένα παιχνίδι, αλλά αμέσως μετά πέφτει ξανά με τα μούτρα στο πανηγύρι και στον σαματά του, έτσι και οι γυναίκες στο «Σπίτι με τις χήρες» θα βρεθούν ενδεχομένως στο μέλλον σε θέση να κοιτάξουν πέρα από τις αβαρίες τους (μερικές προλαβαίνουν να το κάνουν και στο παρόν) και να προσβλέψουν σε έναν πιο ανοιχτό ορίζοντα. Ποιος δεν θα ήθελε να συμμεριστεί τη θερμότητα, αλλά και τη ζωντάνια μιας τέτοιας προοπτικής;



ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 16/02/2007