Δίκαιο και συνεργατικότητα

Η μονογραφία αυτή διερευνά μια νέα προσέγγιση στην Κοινωνιολογία του Δικαίου, βασισμένη στην έννοια της "συνεργατικής ορθολογικότητας". Η συνεργατική ορθολογικότητα διαφοροποιείται από την παραδοσιακή εργαλειακη ορθολογικότητα, προτείνοντας για τη λήψη αποφάσεων τρεις προϋποθέσεις: την ποικιλότητα, την αλληλεξάρτηση και τον αυθεντικό διάλογο. Εφαρμόζοντας συνεργατικά ορθολογικές διαδικασίες, τα μέλη μιας ομάδας (π.χ. ενός διοικητικού συμβουλίου ή μιας κοινότητας) μπορούν να υιοθετήσουν νέους τρόπους συνεργασίας, ώστε να αντιμετωπίσουν από κοινού πολύπλοκες και ραγδαία μεταβαλλόμενες καταστάσεις σύγκρουσης. Στον πυρήνα της προσέγγισης αυτής ενυπάρχει το πρωτογενές δομικό υλικό για τις κοινότητες του μέλλοντος, που θα είναι οργανωμένες γύρω από νέες αρχές διακυβέρνησης και θα εξασφαλίζουν βιωσιμότητα ενόψει των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης.

Το Δίκαιο, το οποίο ως κοινωνικό φαινόμενο "παρακολουθεί" τις κοινωνικές εξελίξεις, έχει τις τελευταίες δεκαετίες καταστεί πιο πολύπλοκο, φορμαλιστικό και γραφειοκρατικό.Υπό το πρίσμα της συνεργατικής ορθολογικότητας, το Δίκαιο αποκτά μεγαλύτερη ευελιξία και διαμορφώνει πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ανατροφοδότησης. Με άλλα λόγια, μπορεί να μαθαίνει καλύτερα, τόσο από το εσωτερικό του περιβάλλον (δηλαδή από τα δικά του λάθη ή επιτυχίες), όσο και από το εξωτερικό του περιβάλλον, δηλαδή από την οικονομία, την πολιτική ζωή, τον πολιτισμό κτλ. Επίσης, η συνεργατικότητα προσφέρει στα νομικά συστήματα τα μεθοδολογικά εργαλεία για την εδραίωση εναλλακτικών θεσμών επίλυσης των διαφορών, όπως είναι η διαμεσολάβηση. Τέλος, σχετίζεται με τα σύγχρονα μοντέλα δημοκρατικής διακυβέρνησης, που επικεντρώνονται σε προσπάθειες διεύρυνσης των κοινωνικών ομάδων οι οποίες έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Έτσι, το βιβλίο αυτό εντάσσεται σε μια αναδυόμενη στη Νομική Επιστήμη έκκληση για "δικαιοσύνη με πιο ανθρώπινο πρόσωπο".