Κάποτε στη Μαδρίτη

[...] άκουγα τη λέξη «τρένο» και πονούσα. Τη θυμόμουν με τα δάκρυά της, με τις μπούκλες των μαλλιών της ανάκατες εκείνο το πρωινό, και το χέρι της έξω από το παράθυρο να με αποχαιρετάει, να ξεμακραίνει αδυσώπητα, ως τη στροφή όπου έπαψα πια να τη βλέπω, ίσως για πάντα.
Με βασάνιζε χωρίς ανακωχή, ένας κόμπος στο λαιμό, η πίκρα μού περόνιαζε το κορμί και μου έφερνε δάκρυα στα μάτια. Το είχα δοκιμάσει στην ίδια μου την σάρκα και κατάλαβα πως τα βογκητά, τα «άι, άι, άι» και οι αναστεναγμοί του Δον Κιχώτη και των άλλων περιπλανώμενων συναδέλφων του δεν ήταν μια υπερβολή των ιπποτικών μυθιστορημάτων. Κατάλαβα πως το πλακωμένο στήθος των άτυχων ερωτευμένων είναι στ’ αλήθεια πλακωμένο και είναι γεμάτο με αβάσταχτο βάρος.»
Το 1953, πάνω σ' ένα πλοίο που σαλπάρει από τη Λατινική Αμερική με κατεύθυνση τη Μαδρίτη, ο Ντανιέλ Τσαβαρία συναντά τη γυναίκα που του αποσπά τον χαρακτηρισμό: "Είναι πιο όμορφη κι από το Παρίσι!" Σαράντα χρόνια αργότερα αρχίζει να συνθέτει το πρώτο του αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που φωτίζει πολλές από τις πτυχές της ζωής του. Έρωτας, οπωσδήποτε, αλλά και μυστήριο, έρευνα, αναζήτηση της αλήθειας πίσω από δεκάδες ψέματα, ανατροπές κι ένα ολωσδιόλου αναπάντεχο τέλος, από τον τιμημένο με τα βραβεία Hammett, Planeta και Flaiano ουρουγουανό συγγραφέα.


Στη "μαύρη" λογοτεχνία που υπηρετεί ο Τσαβαρία, παρά το πολιτικό υπόβαθρο των ιστοριών του, τα αρχετυπικά στοιχεία παραμένουν αναλλοίωτα. Συν το γεγονός ότι οι αρσενικοί σκιτσάρονται κάπως πιο ευάλωτοι και δεν κερδίζουν ούτε την τελική μάχη, όπως συμβαίνει συνήθως στα αντιπροσωπευτικά δείγματα των crime novels, τουλάχιστον σ' αυτά που έχουν γραφεί από άντρες. Ο Τσαβαρία και μόνο το "Χαιρετίσματα στο Θείο" να είχε υπογράψει θα εδικαιούτο να διεκδικεί κορυφαία θέση στη σύγχρονη λογοτεχνική σκηνή, παγκοσμίως. Το "Κάποτε στη Μαδρίτη" έχει όλα τα στοιχεία της μανιέρας του Τσαβαρία [...] αυτό το βιβλίο είναι ένας ακόμα ενδιαφέρων κρίκος στη συνεχιζόμενη παραγωγή αυτού του μεγάλου πλάνητα και παραμυθά. Η μετάφραση του Κρίτωνα Ηλιόπουλου μπόρεσε να μεταφέρει σε καλά ελληνικά το απαισιόδοξο κλίμα του βιβλίου: την άποψη, δηλαδή, ότι η επιστροφή στο χαμένο χρόνο δεν γίνεται ανέξοδα γιατί η αλήθεια δεν είναι πάντα θεραπευτική...
Τάσος Γουδέλης