Ανθρώπινη αξιοπρέπεια

H παρούσα μελέτη εστιάζει στο φλέγον ζήτημα αναζήτησης της λειτουργικής αξιοποίησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στο νομικό συλλογισμό δικαστή και νομοθέτη, δεδομένου ότι, σήμερα ειδικότερα, σε μια εποχή με πιεστικά διακυβεύματα, όπως είναι η αντιμετώπιση της φτώχειας, της ανεργίας, του κοινωνικού αποκλεισμού, του ρατσισμού και των διακρίσεων, μια τέτοια προβληματική έχει ήδη προβάδισμα έναντι οιασδήποτε άλλης. Και τούτο, διότι η κρίση που ήδη βιώνουμε, νοηματοδοτούμενη ευρύτερα ως δυσλειτουργία, ανεπάρκεια, αμφισβήτηση, ακόμη και ως γνωσιολογική αδυναμία, δεν είναι μόνο δημοσιονομική, αλλά μια κοινωνική κρίση ιδεολογικής και πολιτικής ευρηματικότητας.

Το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη ασχολείται πλέον με θέματα πραγματικής επιβίωσης. Κι αν κάποτε ο δυτικός κόσμος μέσα στον οποίο η ευρωπαϊκή ήπειρος και ιδίως η ευρωπαϊκή ένωση των 27 είχε την πολυτέλεια να μιλάει θεωρητικώς ως επί το πλείστον και εκ του ασφαλούς για το ευρωπαϊκό μοντέλο κοινωνικού κράτους κ.λπ., σήμερα έχει πολύ πιο συγκεκριμένους στόχους που αφορούν ιδίως την αξιολόγηση της διαφοράς ανάμεσα στην ζωή και την απλή επιβίωση. Οι άνθρωποι και ειδικότερα οι νέοι βιώνουν καθημερινά πολύπλευρα οικονομικά αδιέξοδα, εργασιακή ανασφάλεια, ανεργία, κυρίως όμως την αποστέρηση του δικαιώματός τους να ονειρεύονται και να αγωνίζονται για τη ζωή που θέλουν...

Στον πυρήνα αυτής της πολλαπλής κρίσης, με κύριο χαρακτηριστικό τις νέες ανισότητες, η διακύβευση της εθνικής και ατομικής αξιοπρέπειας φέρνει στο επίπεδο του προβληματισμού την αγωνία του έλληνα νομικού, ταυτόσημη με την αγωνία των νομικών όλων των δημοκρατικών κοινωνιών, προσπαθώντας να την εκλογικεύσει και να την μετατρέψει σε μια σειρά από νομικά αλλά και βαθύτατα πολιτικά ερωτήματα, επινοώντας με πειστικό λόγο ιδέες, αξίες, και οράματα.
Η διασφάλιση προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας -παρότι κάποτε θεωρείτο αυτονόητη- επιβάλλεται σήμερα να γίνει πλοηγός ενός νέου μοντέλου κοινωνικού κράτους, που δεν θα συνιστά μόνο μια παθητική διαδικασία αναδιανομής του πλούτου, αλλά θα αποτελεί ταυτόχρονα ένα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής δικαιοσύνης, ή μάλλον μείωσης της κοινωνικής αδικίας, εμπνέοντας δημιουργικά δικαστή και νομοθέτη στο πλαίσιο της πεποίθησης ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι εντέλει εκείνα που μπορούν να οριοθετούν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και την απλή επιβίωση και ότι η διαχείριση των όποιων κρίσεων, κοινωνικών ή δημοσιονομικών, δεν μπορεί παρά να στοχεύει σε μια ζωή με ανθρώπινη αξιοπρέπεια...