Ο αυτοκράτορας Βαρδάνης-Φιλιππικός (711-713)

Ο Βαρδάνης-Φιλιππικός ζει στα χρόνια της επονομαζόμενης «αναρχίας» (τέλη 7ου - αρχές 8ου αιώνα). Μετά από πολλές περιπέτειες και εξορίες, ο Βαρδάνης-Φιλιππικός βρέθηκε στον θρόνο του Βυζαντίου ως "παράπλευρη απώλεια" και απρόβλεπτη εξέλιξη της επανάστασης η οποία εκθρόνισε τον Ιουστινιανό Β'. Αν και ο χρόνος της βασιλείας του υπήρξε πολύ σύντομος (711-713), εντούτοις κατόρθωσε να προκαλέσει τεράστια αναστάτωση σε όλα τα επίπεδα του βίου της αυτοκρατορίας (πολιτικό, κοινωνικό, εκκλησιαστικό). Η κυριώτερη όμως ανάμνηση από τη βασιλεία του συνδέεται με την εκκλησιαστική πολιτική του και την ανακίνηση του μονοθελητισμού, τον οποίο επέβαλε ως επίσημο δόγμα τριάντα χρόνια μετά την οριστική καταδίκη του από την έκτη οικουμενική σύνοδο (681). Αυτή η απόφαση, δίχως προφανή σκοπιμότητα, προκάλεσε σοβαρή αναταραχή στην κοινωνία και έφερε σε οριακή κατάσταση τις σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους. Η μαρτυρία ότι συμμετείχαν στο σιλέντιον-σύνοδο που συγκάλεσε το 712 υψηλόβαθμοι κληρικοί (ο πατριάρχης Ιωάννης, ο μητροπολίτης Κυζίκου Γερμανός, έπειτα πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ανδρέας), εκτός των άλλων κρατικών αξιωματούχων, είναι πολύ ασθενής ως απόδειξη της κοινωνικής αποδοχής, αν αναλογισθεί κανείς το κλίμα βίας και καταπίεσης που εγκαθίδρυσε μετά την ανάρρησή του στον θρόνο. Η πολιτική του Βαρδάνη-Φιλιππικού ήταν πρόσκαιρη και εξέπνευσε αμέσως μετά την ανατροπή του από τον άμεσο συνεργάτη του Αναστάσιο-Αρτέμιο (Ιούνιος του 713).