Η Γνωσιολογία της Κυρηναϊκής Σχολής

Η κυρηναϊκή φιλοσοφία συνδέεται με δύο αρχαίες παραδόσεις: το σωκρατικό κίνημα και τον ελληνικό σκεπτικισμό. Στο σωκρατικό κίνημα ανήκει από ιστορική άποψη, καθώς αποτελεί μία από τις πολλές προσπάθειες των συντρόφων του Σωκράτη και των μαθητών τους να υιοθετήσουν τη σωκρατική ηθική θεώρηση και να μελετήσουν τις συνέπειες που απορρέουν από τις αρχές της διδασκαλίας του. Στη γνωσιολογία, υπάρχουν στενοί φιλοσοφικοί δεσμοί μεταξύ των Κυρηναϊκών και των Σκεπτικών, τόσο των Πυρρώνειων όσο και των Ακαδημαϊκών.

Δεσμοί υφίστανται και με τη σύγχρονη φιλοσοφία, καθώς οι Κυρηναϊκοί εισηγούνται μια μορφή υποκειμενισμού που με κάποιους τρόπους προαναγγέλλει τις καρτεσιανές θεωρήσεις, τις οποίες ενστερνίστηκαν ο Μαλεμπράνς και ο Χιουμ και ανέπτυξε ο Καντ. Ο υποκειμενισμός αυτός συνιστά τη φιλοσοφική βάση του κυρηναϊκού σκεπτικισμού, ο οποίος συνοψίζεται στη θέση ότι μπορούμε να γνωρίσουμε μόνο τις δικές μας εμπειρίες και τίποτε άλλο, ούτε τα αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου ούτε τους άλλους νόες.

Το βιβλίο επιχειρεί την ανασύσταση της κυρηναϊκής γνωσιολογίας, εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους εξαρτάται από τον κυρηναϊκό ηδονισμό, την τοποθετεί στο πλαίσιο του αρχαίου φιλοσοφικού διαλόγου και εξετάζει τις συνδέσεις της με τις νεότερες και τις σύγχρονες γνωσιολογικές θέσεις. Στο Παράρτημα της έκδοσης παρατίθενται στο πρωτότυπο και σε νεοελληνική απόδοση οι αρχαίες μαρτυρίες για την κυρηναϊκή γνωσιολογία, καθώς και για την ψυχολογία και την ηθική, που άπτονται των θεμάτων τα οποία πραγματεύεται η μελέτη.


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

Ευχαριστίες στην ελληνική έκδοση

Συντομογραφίες

1. Η γνώση και το ευ ζην: το ηθικό υπόβαθρο των κυρηναϊκών απόψεων περί γνώσεως

ΜΕΡΟΣ 1 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΣΜΟΣ

2. Η φύση των παθών
Φυσιολογία
Οντολογία

3. Το λεξιλόγιο των παθών

4. Η κατάληψη των παθών
Τα πάθη ως αντικείμενα καταλήψεως και ως κριτήρια αλήθειας
Μορφές προνομιακής πρόσβασης
Αυτόδηλες καταστάσεις και αυτόδηλες προτάσεις
Δύο τρόποι ερμηνείας της κυρηναϊκής θέσης: το αντικειμενικό και το επιρρηματικό μοντέλο αισθητηριακής αντίληψης
Η περιστολή του κριτηρίου

5. Η κριτική του Αριστοκλή του Μεσσήνιου
Πάθη και λόγοι
Επίγνωση των παθών και επίγνωση του εαυτού
Επίγνωση των παθών και αντίληψη των αντικειμένων: τα πάθη ως οδηγοί της συμπεριφοράς

ΜΕΡΟΣ 2 ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ

6. Τα αίτια των παθών: Τα αντικείμενα μέσα στον κόσμο
Η υπόθεση της ύπαρξης του αντικειμενικού κόσμου
Ορισμένες αντίθετες ενδείξεις
Η μαρτυρία του Πλουτάρχου κατά του Κωλώτη

7. Η άγνοιά μας για τους άλλους νόες

8. Ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με τη γλώσσα

ΜΕΡΟΣ 3 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΣΜΟΣ, ΕΜΠΕΙΡΙΣΜΟΣ, ΣΧΕΤΙΚΙΣΜΟΣ: ΚΥΡΗΝΑΪΚΟΙ, ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ, ΠΡΩΤΑΓΟΡΕΙΟΙ

9. Ο κυρηναϊκός υποκειμενισμός και η επικούρεια θεωρία ότι όλες οι αισθητηριακές εντυπώσεις είναι αληθείς (Πλούταρχος, Προς Κωλ. 1120f-1121e)

10. Κυρηναϊκή γνωσιολογία και πρωταγόρειος σχετικισμός κάποιες σκέψεις

11. Η σωκρατική ταυτότητα της κυρηναϊκής σχολής

Παράρτημα: Πηγές και μαρτυρίες

Βιβλιογραφία

Ευρετήριο ονομάτων

Ευρετήριο χωρίων

Θεματικό ευρετήριο