Θέματα Γενικής Παιδείας-Διαγωνισμός Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών (τόμος Ζ)

Από τον πρόλογο των συγγραφέων:

Στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη από το «Άξιον Εστί»·
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα-πρώτα Δόξα σοι!
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου!
Στους στίχους αυτούς λέει ο Οδυσσέας Ελύτης ότι πρώτη φροντίδα (έγνοια) όλων των Ελλήνων πρέπει να είναι η σπουδή, η κατάκτηση και η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας σε όλες τις φάσεις και μορφές της. Η.σύγχρονη μορφή της ελληνικής γλώσσας αποτελεί οργανική συνέχεια και εξέλιξη των προγενεστέρων μορφών της. Η ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και αδιαίρετη από την εποχή του Ομήρου μέχρι σήμερα. Οι τρεις κορυφαίες φάσεις της γλωσσικής ιστορίας των Ελλήνων είναι: α) τα ομηρικά έπη («στις αμμουδιές του Ομήρου»), β) το βυζαντινό εκκλησιαστικό δοξαστικό, δηλαδή η βυζαντινή παράδοση («με τα πρώτα-πρώτα Δόξα σοι») και γ) ο σολωμικός ύμνος στην ελευθερία («με τα πρώτα λόγια του Ύμνου»).
Στους παραπάνω στίχους ο Οδυσσέας Ελύτης επαναλαμβάνει τέσσερις φορές σαν ρεφρέν τη φράση «Μεγάλη έγνοια η γλοίσσα μου».
Σύμφωνα με τους στίχους αυτούς του Ελύτη, πρέπει όλοι οι Έλληνες να κατανοήσουν τη σημασία και την αξία που έχει η γλώσσα τους, αλλά και να φροντίσουν να τη διαφυλάξουν ως «κόρην οφθαλμού», να τη σπουδάσουν και να την κατακτήσουν. Στους παραπάνω στίχους ο Οδυσσέας Ελύτης αναφέρεται στις τρεις κορυφαίες (χαρακτηριστικές) φάσεις (περιόδους) της γλωσσικής ιστορίας των Ελλήνων: στην ομηρική, στη βυζαντινή και στη νεότερη. Έτσι αποδεικνύει ότι η ελληνική γλώσσα είναι ενιαία και αδιαίρετη. Γιατί πολλές λέξεις του Ομήρου υπάρχουν σχεδόν αυτούσιες (ατόφιες) μέχρι σήμερα. Βέβαια η ελληνική γλώσσα μέσα στη διαχρονική της πορεία διατήρησε ό,τι χρειαζόταν, ενώ άλλαξε και απλοποίησε συντακτικές δομές ή δανείστηκε νέες λέξεις από άλλες γλώσσες. Πάντως άντεξε στη Ρωμαιοκρατία, Τουρκοκρατία και Φραγκοκρατία. Όπως λέει ο Γιώργος Σεφέρης η ελληνική γλώσσα είναι: α) ζωντανή, γιατί νικά τη φθορά του χρόνου, β) εύρωστη, γιατί αντέχει, αν και δοκιμάζεται (απειλείται) από πολλά «θεριά», γ) πεισματάρα, γιατί δεν υποτάσσεται σε ξένες γλώσσες και δ) χαριτωμένη, γιατί ξεπερνά με την ευελιξία της όλα τα εμπόδια και φανερώνει όλα τα χαρίσματά της.
Και ο Οδυσσέας Ελύτης θαυμάζει στους παραπάνω στίχους του το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας. Γι' αυτό τέσσερις φορές επαναλαμβάνει τη φράση «Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου». Η μοναδική φροντίδα του Ελύτη είναι η σπουδή, η κατάκτηση και η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας σε όλες τις φάσεις και μορφές εξέλιξής της, από την εποχή του Ομήρου, δηλαδή από την πρώτη έκφρασή της μέχρι τον εθνικό μας ποιητή, το Διονύσιο Σολωμό, που θεμελίωσε τη δημοτική μας γλώσσα.

Περιεχόμενα:

Πρόλογος των συγγραφέων
Νεοελληνική γλώσσα
Το δοκίμιο
Δοκίμιο και λογοτεχνία
Δοκίμιο και άλλα γραμματειακά είδη
Τα είδη του δοκιμίου
Το δοκίμιο του στοχασμού
Το αποδεικτικό δοκίμιο
Βασική δομή του δοκιμίου
-Η απονομή της ανθρώπινης δικαιοσύνης είναι επίκαιρο θέμα, το οποίο παρουσιάζει δύσκολα επιστημονικά προβλήματα και προκαλεί σ' όλους κυρίως γενικότερο κοινωνικό ενδιαφέρον. Πώς είναι δυνατόν να βρεθεί τρόπος για την ορθή και γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης;
-Η παιδεία και η δικαιοσύνη είναι δύο κοινωνικές λειτουργίες, οι οποίες σε κάποια σημεία συναντιούνται ή εφάπτονται. Ποια επιρροή και επίδραση έχει ή μπορεί να έχει η παιδεία στην απονομή της δικαιοσύνης;
-Αυστηρότητα και επιείκεια κατά την απονομή της δικαιοσύνης
-Ο Σωκράτης, επειδή δεν καταδεχόταν να ζητήσει τον οίκτο των δικαστών του, στην Απολογία του είπε: «Δεν είναι ηθικό να παρακαλεί ο κατηγορούμενος το δικαστή και να προσπαθεί με τις παρακλήσεις του να αθωωθεί. Γιατί ο δικαστής έχει ορκιστεί να δικάζει σύμφωνα με τους νόμους και όχι να χαρίζεται».
α) Ποια προσόντα και ποιες αρετές πρέπει να διαθέτει ο δικαστικός λειτουργός;
β) Πώς πρέπει να κρίνει ο καλός δικαστής;
γ) Πιστεύετε ότι ο δικαστής πρέπει να είναι επιεικής ή αυστηρός στην απονομή του δικαίου;
δ) Γιατί το Ελληνικό Σύνταγμα του 1975 ορίζει ότι οι δικαστές είναι ανεξάρτητοι στην απονομή του δικαίου;
ε) Ποιος είναι ο ρόλος της δικαιοσύνης στη ζωή μας;
-Οι αρετές του δικαστή
-Ποια προσόντα κια ποιες αρετές πρέπει να διαθέτει ο δικαστικός λειτουργός;
-Γιατί ο δικαστής ασκεί λειτούργημα και όχι επάγγελμα;
-Πώς πρέπει να κρίνει ο καλός δικαστής; [...]
Τα δέκα πρώτα άρθρα από τα δίκαια του ανθρώπου του Ρήγα Βελεστινλή [...]