Βιργιλίου: Αινειάδα Τόμος 8

Ο Βιργίλιος με την Αινειάδα του παρουσίασε την ιδέα της κοσμοκυριαρχίας της Ρώμης και την ιδέα ενός ενιαίου imperium romanum. Στην Αινειάδα του έθεσε το πρόβλημα της αποστολής της Ρώμης στον κόσμο. Τόνισε ότι η Ρώμη είχε το δικαίωμα να κυριαρχεί στον ελληνιστικό κόσμο και να κυβερνά τους λαούς. Παρουσίασε τον Αινεία ως οικιστή του Λατίου και εθνάρχου των Ρωμαίων σύμφωνα με τη μυθική παράδοση, η οποία εξασφάλιζε στη Ρώμη τίτλους ευγένειας και την παρουσίαζε ως συνέχεια της Τροίας. Η τρωική καταγωγή των Ρωμαίων αποτελούσε φιλοφρόνηση για την Ιουλία γενεαλογία του αυτοκράτορα Αυγούστου. Η ρωμαϊκή περηφάνια απαιτούσε ευγενική, θεϊκή και ηρωική προέλευση για το ρωμαϊκό λαό.
Ο ήρωας Αινείας υπήρξε σύμβολο και πρότυπο του ρωμαϊκού λαού και του αυτοκράτορα Αυγούστου. Ίδρυσε τη νέα Τροία, δηλαδή τη Ρώμη. Συμβόλιζε τον προορισμό της Ρώμης. Εξέφραζε τον ιδεώδη ρωμαϊκό τύπο του ανθρώπου και του πολίτη. Έφερε στους ώμους του τα πεπρωμένα μιας φυλής και ενός έθνους. Ως πολεμιστής υποτασσόταν στο καθήκον για την πατρίδα.
Το πεπρωμένο (fatum) της Ρώμης ήταν να κυριαρχήσει στον κόσμο μέσα από τις περιπέτειες του Αινεία.
Ο Βιργίλιος στην Αινειάδα του παρουσιάζει τη ρωμαϊκή ιστορία, το έργο του Αυγούστου και τους δυναστικούς θρύλους. Σ' αυτό το έπος δεσπόζει το όραμα της ιστορίας της Ρώμης. Το ταξίδι του Αινεία από την Τροία στην Ιταλία με τις περιπέτειές του είναι μια αλληγορία της ρωμαϊκής ιστορίας και της ιστορίας του ανθρώπου γενικά που απέκτησε την ηθική δύναμη να επιτελεί το καλό και να αποφεύγει το κακό· είναι μια αλληγορία της ιστορίας της σφυρηλάτησης του ανθρώπου σε ιδανικό χαρακτήρα.
Ο Αινείας γίνεται από τους θεούς σκεύος εκλογής ανάμεσα στους ανθρώπους και μέσο πραγματοποίησης του πεπρωμένου. Παίρνει από τους θεούς την εντολή μετά την καταστροφή της Τροίας να φύγει από τις φλόγες της Τροίας και να πάει στη Δύση, για να εξασφαλίσει εκεί νέα πατρίδα, να ιδρύσει εκεί νέα Τροία και να γίνει αρχηγός έθνους. Ακολουθώντας ο Αινείας την εντολή των θεών φεύγει από την Τροία φέροντας στους ώμους του τον γέροντα πατέρα του Αγχίση, στην αγκαλιά του τους εφέστιους θεούς, το μικρό γιο του Ασκάνιο και συνοδευόμενος από συντρόφους. [...] (Από τον πρόλογο των συγγραφέων)

Πρώτη μεγάλη περίοδος της λατινικής γραμματείας: Η πρώτη περίοδος της λατινικής γραμματείας περιλαμβάνει τη Βασιλεία και τη Δημοκρατία (754-731 π.Χ.). Στην περίοδο αυτή καλλιεργούνται τα είδη του γραπτού λόγου που έχουν σχέση με την πολιτική ζωή της αρχαίας Ρώμης. Η ρητορεία δεσπόζει απ' όλα τα είδη της περιόδου αυτής.
Δεύτερη μεγάλη περίοδος της λατινικής γραμματείας: Η δεύτερη περίοδος της λατινικής γραμματείας περιλαμβάνει τη Μοναρχία και την Αυτοκρατορία (31 π.Χ.-476 μ.Χ.). (Πρέπει να σημειώσουμε ότι το 31 π.Χ. ο Οκταβιανός νικά τον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα στη ναυμαχία του Ακτίου. Το 476 μ.Χ, απ' τους βαρβάρους καταλύεται το Δυτικό Ρωμαϊκό κράτος). Στη δεύτερη αυτή περίοδο της λατινικής γραμματείας καλλιεργούνται τα είδη εκείνα που έχουν σχέση με τα ατομικά συναισθήματα, την ποίηση και τη φιλοσοφία. [...]