Εικοσιτέσσερις ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας

Μια σαρανταδυάχρονη αριστοκράτισσα χήρα φτάνει στο Μόντε Κάρλο και επισκέπτεται το καζίνο, όπου παρακολουθεί με ενδιαφέρον την υψηλή κοινωνία να ποντάρει. Την προσοχή της τραβάει ένας όμορφος νέος, που χάνει όλα του τα χρήματα και αποχωρεί απελπισμένος. Φοβούμενη ότι θα κάνει κάποια τρέλα, η γυναίκα τον ακολουθεί και τελικά του σώζει τη ζωή περνώντας μια νύχτα μαζί του. Αυτή η νύχτα όμως αλλάζει και τη δική της ζωή για πάντα και η επόμενη μέρα που ξημερώνει της επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις...

Στις "Εικοσιτέσσερις ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας", ο Τσβάιχ, ευαίσθητος ανατόμος της γυναικείας ψυχής, περιγράφει την ανατροπή της ήρεμης, προβλέψιμης ζωής μιας καθωσπρέπει γυναίκας. "Αυτή η ιστορία, λαμπρά αφηγημένη και άψογα θεμελιωμένη ως προς τα κίνητρα, είναι ασφαλώς από μόνη της αξία ύπαρξης και διαθέτει τα εχέγγυα για την άσκηση της ισχυρής επίδρασης στον αναγνώστη. Η ανάλυση μας δείχνει ωστόσο ότι η επινόησή της έχει τις ρίζες της σε μια φαντασίωση της εφηβικής ηλικίας, την οποία ορισμένοι είναι σε θέση να ανασύρουν ακόμη και συνειδητά από τη μνήμη τους" σημειώνει ο Ζίγκμουντ Φρόιντ, σ' ένα εξόχως διεισδυτικό δοκίμιο, που παρατίθεται στο Επίμετρο του βιβλίου.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Ο έρωτας ανατρέπει την ήρεμη, προβλέψιμη ζωή μιας καθώς πρέπει γυναίκας. Δυστυχώς μόνο για είκοσι τέσσερις ώρες.



Συχνά, ο χώρος κάτω από τη βαριά σκιά των μεγάλων προσωπικοτήτων είναι ανήλιαγος. Σ' ένα βαθμό ο Αυστριακός Στέφαν Τσβάιχ, έζησε στη σκιά, ως βιογράφος τους. Γνήσιος άνθρωπος των γραμμάτων, αν και ασχολήθηκε με όλα τα είδη του γραπτού λόγου (μελέτες, κριτικές, μεταφράσεις, θεατρικά έργα, ποίηση και νουβέλες) καταξιώθηκε ως «ιδανικός διαμεσολαβητής», έχοντας βιογραφήσει τα ιστορικά πρόσωπα Μαρία Αντουανέτα, Μαρία Στιούαρτ, Μαγγελάνο, τους συγγραφείς Μπαλζάκ, Ντίκενς, Ντοστογέφσκι, Τολστόι, Κλάιστ, Νίτσε, Σταντάλ κ.ά.)

Ο εβραϊκής καταγωγής λογοτέχνης (1881-1942), ένας εστέτ του πνεύματος, που ταξίδευε για να αποφύγει τους διωγμούς των Ναζί, αυτοκτόνησε μαζί με τη δεύτερη γυναίκα του στο τελευταίο του καταφύγιο, στη Βραζιλία, μη μπορώντας να αντέξει την απομόνωση από την Ευρώπη, την «πνευματική του πατρίδα». Αυτή η απελπισμένη, τελεσίδικη απόφαση ζωής, οδηγεί τον αναγνώστη των λογοτεχνικών του βιβλίων, στο να αναζητεί, κάτω από τη στιλπνή επιφάνεια της μυθοπλασίας τους, μια βαθύτερη ευαισθησία. Ακόμα και στην πολυδιαβασμένη νουβέλα του «Είκοσι τέσσερις ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας» (έχει μεταφραστεί στα ελληνικά 13 φορές και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστριες την ΄Ινγκριντ Μπέργκμαν και την Ντανιέλ Νταριέ) είναι ορατή η μελαγχολική ατμόσφαιρα, αν και λαμπερά αφηγημένη. Εδώ, ο συγγραφέας-αφηγητής στήνει τη δράση στο κοσμοπολίτικο περιβάλλον ενός ξενοδοχείου του Μόντε Κάρλο.

Μια μοιχεία που σκανδαλίζει, ταράζοντας τη ραστώνη της μπουρζουάδικης συντροφιάς, είναι η αφετηρία για την ανέλκυση ενός μυστικού βαθιά καταχωνιασμένου στον χρόνο. Ενός «αμαρτωλού» έρωτα που διεμβόλισε, πριν από 24 χρόνια, τη ζωή μιας τακτοποιημένης αριστοκράτισσας. Γηραιά πια και αποστασιοποιημένη από το πάθος της θα προσεγγίσει τον αφηγητή και θα του εμπιστευθεί τη ζωή της. H ενοχή, πέρα από μια αφηρημένη έννοια ή πέρα από ένα σχήμα μυθολογημένου κολαστηρίου, είναι ζώσα εμπειρία. Και η αποκάλυψή της, το άλλο όνομα της κόλασης. Το καθαρτήριο που καλείται να ελευθερώσει την αμαρτία.

Ο στοχασμός του Τσβάιχ πάνω στην οικονομία του έρωτα και στη δυναμική της ζωής υπερβαίνει την κάπως ξεπερασμένη ιστορία του. Γιατί, πάντα ο πόνος, δειλός, θα υποχωρεί μπροστά στη δίψα για ζωή, που φαίνεται να είναι γερά αγκιστρωμένη στη σάρκα.



ΕΛΕΝΑ Δ. ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ

ΤΑ ΝΕΑ, 05-06-2004