Mini-passeport

H πηγή των περιπλανήσεων του νεαρού μας μαθητευόμενου Ούγγρου εργάτη Λάζλο βρίσκεται πιθανά στους Έλληνες... Στους Αρχαίους, εννοείται... Δίχως τους Αργοναύτες, που ξεκίνησαν για την Κολχίδα, για να κατακτήσουν το Χρυσόμαλλο Δέρας, οι νέοι όλου του κόσμου ίσως κάθονταν ήσυχα - ήσυχα, στα σπίτια τους. Ίσως και όχι, ποιος ξέρει;

Όπως και να ’χει το πράγμα το μίνι - διαβατήριο επιτρέπει πια στους πολίτες των ανατολικών χωρών να ταξιδεύουν στις λαϊκές δημοκρατίες, εκτός από την ΕΣΣΔ, ανανεώνοντας τον μύθο του Ιάσονα και του Οδυσσέα. Πρόκειται για ένα είδος επανάστασης. Χάρη στη σλαβική αργκό, τα μισό ουγγρικά, τα κορακίστικα της νεολαίας ο αντί - ήρωας μας Λάζλο γνωρίζει τους όμοιους - ανόμοιούς του των άλλων λαϊκών δημοκρατιών. Με την όρεξη των δεκαεννιά του χρόνων, γεύεται τους τυχαίους έρωτες, κλωτσάει τον σωτήριο κομφορμισμό, διασχίζει όλα τα στρώματα της κοινωνίας, κάνει όλες τις δουλειές που θα τον βοηθήσουν να παρατείνει για λίγες μέρες την ευτυχισμένη ζωή του ταξιδιάρη. Με την ευαισθησία του καλλιτέχνη που τον εμποδίζουν να γίνει τέτοιος ενθουσιάζεται για τον underground κινηματογράφο και τη σύγχρονη μουσική.

Δεν είναι πολύ πολιτικοποιημένος ο Λάζλο μας. Απλά ανήσυχος, ευαίσθητος και ανυπότακτος. Κι όσο περισσότερα εμπόδια του οργώνονται στην αναζήτηση της μικρής του ευτυχίας, στην ανακάλυψη των κόσμων που η ποιητική του ευαισθησία οραματίζεται, τόσο περισσότερο ωριμάζουν μέσα οι όροι άσκησης μιας μίνι κριτικής. Έτσι ο Λάζλο μας περνάει, δίχως να το ξέρει, από την περιπετειώδη ζωή - αναζήτηση στην μίνι - από τα μέσα - ουσιαστικοποιημένη διαφωνία.

Αυτή η νεανική και σαρκαστική φωνή είναι μια απρόσμενη μελωδική συγχορδία στις δυνατές φωνές της ενήλικης και πολιτικοποιημένης αντιπολίτευσης.

Το βιβλίο του Τυμπόρ κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά με πρόλογο του συγγραφέα για την ελληνική έκδοση. Στο βαθμό που το έργο ανασυσταίνει λεπτομερειακά αυθεντικές μαγνητοφωνημένες μαρτυρίες ο ουσιαστικός συγγραφέας παραμένει συλλογικός και ανώνυμος.