Λαβή

Περιέχονται τα διηγήματα:



- Νημερτής

- Το τέλος της φιλοξενίας

- Η διαδικασία της αναστολής

- Λαβή

- Το γονίδιο της βλοσυρότητας

- Το διδακτικό διήγημα

- Η ταλάντευση των μετακινήσεων

- Η γεωγραφία ενός χειρογράφου

- Η θρησκεία των λέξεων

- Λυτή θηλιά

- Η δεινή σιωπή του Μεθόδιου Ανθρακίτη

- Περίρρυτος τόπος Τάσου Λειβαδίτη. Η πόλη




Η συλλογή διηγημάτων του Ευάγγελου Ι. Τζάνου Λαβή, εκδόσεις Ηριδανός, Αθήνα 2011, αποτελεί την προτελευταία ενότητα μιας τετραλογίας: πρώτη ενότητα Σύνεργα, διηγήματα (δημοσιεύτηκε σε λογοτεχνικά περιοδικά), δεύτερη ενότητα Ενέδρα, νουβέλες (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μανδραγόρας, Αθήνα 2008). Η σχεδιαζόμενη τέταρτη ενότητα έχει τον τίτλο Αφανισμός.


Οι τίτλοι των τεσσάρων ενοτήτων αποτυπώνουν την πορεία που ακολούθησε η ελληνική κοινωνία από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα (2011). Αλλά δεν αφορά μόνο την εξέλιξή της στην οικονομία. Το σχεδιάγραμμα της πορείας αυτής εντοπίζεται ιδιαιτέρως, με αλληγορικό τρόπο, στη νουβέλα της Ενέδρας «Οι χειριστές» και στο διήγημα της Λαβής «Νημερτής».


Στις νουβέλες της Ενέδρας, με την ειρωνική διάθεση των αφηγητών, καταγράφονται: α) η αλλοίωση από εξουσιαστικούς κύκλους των υπαρκτών προβλημάτων («Οι χειριστές»), β) η αντίδραση απέναντι στα τυχαία γεγονότα, αυτά άλλοτε ενσωματώνονται και άλλοτε απορρίπτονται από την καθημερινότητα, καθιστώντας τη βασανιστικά διλημματική («Δέρμα από σομόν»), γ) οι συλλογικές νοοτροπίες, με την πλοκή να μεταφέρεται στον 17ο αι., με κυρίαρχη την τάση επιβολής των ψευδαισθήσεων (πλουτισμός ίσον επιβίωση) ως τρόπο επικοινωνίας («Το σπάσιμο της νύχτας»), δ) η κατασκευή ποικίλων επινοήσεων (εξουσία ίσον αθανασία) ως ασυνείδητη διαδικασία για την απομάκρυνση από το κυνηγητό του Χρόνου και ε) η τραγικότητα των ιστορικών προσώπων, γ. π. ο Κλεάνθης Τριαντάφυλλος, αφού πρώτοι αντιλαμβάνονται τις επαναλαμβανόμενες κοινωνικές διακυμάνσεις και αποσύρονται («Σάκος για ταξίδι»).


Τα δεκατρία διηγήματα της Λαβής κρατάνε την ειρωνική διάθεση των αφηγητών, ωστόσο συχνά ο ρεαλισμός υποχωρεί μπροστά στην υπερρεαλιστική διέξοδο. Εδώ καταγράφονται: α) ο εθελοντισμός των προσώπων να γίνουν οι ίδιοι υλικό ενός πειράματος, στην κατασκευή του οποίου βοήθησαν («Νημερτής»), β) η απώλεια των συναισθημάτων (¨Λυτή θηλιά»), γ) η χρησιμότητα των οργανωμένων θρησκειών («Shanghai»), δ) η επιχείρηση φανατισμού της επόμενης γενιάς με τα βιώματα των προηγούμενων («Το τέλος της φιλοξενίας»), ε) η επίδραση του οικογενειακού περιβάλλοντος στον τρόπο που οι νέοι: ερωτεύονται («Η διαδικασία της αναστολής»), στον τρόπο που φιλτράρουν τις εμπειρίες τους («Το γονίδιο της βλοσυρότητας»), στον τρόπο με τον οποίο αποδέχονται τους γονείς τους («Το διδακτικό διήγημα»), στ) η απομόνωση από όσα συμβαίνουν γύρω μας («Η ταλάντευση των μετακινήσεων»), ζ) η λογοτεχνική επεξεργασία κεφαλαίων του βιβλίου της Γενέσεως που αφορούν τον Ιακώβ, τη Ραχήλ και τον Ιωσήφ («Η θρησκεία των λέξεων»), η) ο προβληματισμός ενός συγγραφέα αφενός για την αξία του έργου του και αφετέρου για το κατά πόσο αυτό ενδιαφέρει μια χρεοκοπημένη κοινωνία («Η γεωγραφία ενός χειρογράφου»), θ) η περιθωριοποίηση της διαφορετικότητας («Η δεινή σιωπή του Μεθόδιου Ανθρακίτη») και ι) κομμάτι αθηναϊκού τοπίου με πυξίδα τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη.


Το ομότιτλο διήγημα «Λαβή» βασίστηκε σε ποίημα του Αντρέα Παγουλάτου από τη συλλογή Πέραμα. Η εικόνα του ποιήματος παρομοιάστηκε με αρχαιοελληνική επιγραφή, και η εικόνα του διηγήματος αποτελεί υποτιθέμενη προσπάθεια αποκατάστασης των εφθαρμένων τμημάτων. Ωστόσο, αυτό αφορά αποκλειστικά την οπτική του διηγήματος. Έννοια-κλειδί: το χθες πιθανολογεί το αύριο.

(Από τον σύγγραφέα)