Ελληνικές πατρίδες της Ανατολής

Θα ήταν άδικο αν δεν προβάλαμε επάξια τις ελληνικές Πατρίδες (αρχαίες και σύγχρονες) της Μέσης Ανατολής, όπου -με κέντρο την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και χάρη στη φωτοδότρα εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου- αναπτύχθηκε ένας ακμαίος Ελληνισμός στην Αίγυπτο, στη Συρία, στην Παλαιστίνη και στις άλλες χώρες της Μ. Ανατολής από την ελληνιστική αρχαιότητα και το Βυζάντιο ως τις μέρες μας. Και όχι μόνο η οικονομική δύναμη του Ελληνισμού αυτού υπήρξε εντυπωσιακή αλλά και η πολιτισμική του ακτινοβολία ήταν σχεδόν εφάμιλλη της κλασικής αρχαιότητας τόσο σε έργα τέχνης όσο και σε καλλιτέχνες, τόσο σε βιβλία όσο και σε συγγραφείς.

Θα λέγαμε, μάλιστα, ότι στον τομέα των επιστημών η ακμή της ελληνιστικής Ανατολής ήταν ανώτερη της κλασικής, αφού είχε να επιδείξει έναν Αριστοτέλη και έναν Επίκουρο στη φιλοσοφία, έναν Κλήμη, έναν Ωριγένη και έναν Χρυσόστομο στη θεολογία, έναν Ευκλείδη, έναν Αρχιμήδη και έναν Απολλώνιο Περγαίο στα μαθηματικά, έναν Αρχιμήδη και έναν Ήρωνα στη μηχανική, έναν Ηρόφιλο, έναν Ερασίστρατο κι έναν Γαληνό στην ιατρική, έναν Ερατοσθένη και έναν Κλαύδιο Πτολεμαίο στην αστρονομία και τόσους άλλους λαμπρούς αστέρες του ελληνικού πνεύματος. Αλλά και η οικονομική ακμή και η στρατιωτική δύναμη της ελληνιστικής Ανατολής ήταν εφάμιλλη της πολιτιστικής, καθώς και οι καλές τέχνες της -με πρωτοπόρους τον Σκόπα, τον Λύσιππο, τον Πραξιτέλη κ.ά εξαίρετους καλλιτέχνες- που τα διασωθέντα έργα τους κοσμούν πολλά σύγχρονα Μουσεία. Με δυο λόγια, η ελληνιστική Αλεξάνδρεια ήταν για την Ανατολή ό,τι ήταν η κλασική Αθήνα για την Ελλάδα.