Παπαρούνα κόκκινη (και CD)

Η Ζωή Βαλάση μας χαρίζει έναν ανεκτίμητο θησαυρό, που δεν πρέπει να λείπει από καμία βιβλιοθήκη. Παιδικά τραγούδια, ταχταρίσματα, παραμυθοτράγουδα, κάλαντα, έρχονται να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς, να βγάλουν από τη δύσκολη(!) θέση τους γονείς, να συγκινήσουν τους παλαιότερους και να διασκεδάσουν τους νεότερους. Τραγουδήστε από το «Ταχτιρντί και ταχτιρντό» μέχρι το «Κίνησε η γερακίνα» και ακούστε το εξαιρετικό cd που συνοδεύει το βιβλίο και απολαύστε την παραμυθένια εικονογράφηση της Βάλλυ Λιάπη. Ένα βιβλίο που διαβάζεται, τραγουδιέται, ακούγεται και χορεύεται….! Καλή διασκέδαση!

Κριτική:

Με τους χτύπους της καρδιάς

«Παπαρούνα κόκκινη/ κι άλλη κατακόκκινη/ δάνεισέ μου τ' άνθι σου/ τ' ανθοκοκκινάδι σου/ να λουστώ να στολιστώ/ στο γιαλό να κατεβώ». Από τα υπέροχα «Ταχταρίσματα» που μαζί με άλλα λαϊκά τραγουδάκια για παιδιά συνέλεξε η Ζωή Βαλάση, και από όσο θυμάμαι συλλέγει, με αξιοθαύμαστη προσήλωση, δεκαετίες τώρα. Καρπός των προσπαθειών αυτών, της κοπιαστικής αναζήτησης, είναι η ανθολογία που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο «Παπαρούνα κόκκινη...», όπου ανασύρονται από τη λησμονιά και ταξινομούνται με σεβασμό αμέτρητα τραγούδια για παιδιά, δημιουργήματα τα περισσότερα του λαού μας. Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουμε, για αριστουργήματα που επιβάλλεται να διατηρηθούν στη μνήμη ως κληροδοτήματα ανθρώπων που επί αιώνες, και συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες, λάτρεψαν το μέτρο, τη χαρά, τη ζωντάνια και την ομορφιά, τη συντροφικότητα, και τα τραγούδησαν με τη φωνή της καρδιάς και τη δύναμη της αγάπης. Γιατί περί αυτού πρόκειται: πολλά από τα δημοτικά τραγούδια εκφράστηκαν με τους χτύπους της καρδιάς, με τη γλύκα της αγάπης και την ευλογία της συμμετοχής.

Ενας άλλος, σημαντικότατος λόγος για να προμηθευτεί κανείς αυτό το λαμπρό βιβλίο είναι και το ότι πολλές νέες μητέρες, μα και λιγότερο νέες, ή συγγενείς λαχταρούν να τραγουδήσουν στα παιδιά τους και δεν γνωρίζουν πώς. Ποθούν να τα νανουρίσουν και δεν άκουσαν ποτέ νανουρίσματα. Θέλουν να τα χορέψουν, να τα ταχταρίσουν, να τους αφιερώσουν όμορφους σκοπούς και εύληπτα λόγια στα πρώτα τους βήματα, στους πρώτους φόβους τους, στις πρώτες αποκτημένες από τα ίδια γνώσεις, να τους μιλήσουν για τα πουλιά, τον ήλιο, τις αλλαγές των εποχών, τα δέντρα και το φεγγάρι, τη θάλασσα και αγνοούν ότι ο λαός μας τα τραγούδησε όλα αυτά, έφτιαξε στιχάκια απλά και χαριτωμένα, εύηχα και σοφά, κατανοητά από το παιδί, λεξούλες μαγικές όλο ρυθμό και χρώμα, όπου το συναίσθημα περισσεύει και η αγάπη αστραποβολεί, τραγουδάκια σαν μικρά, απόμερα λιμανάκια για να αράξει γλυκά το παιδί, σίγουρο και καθησυχασμένο. Και άλλα ακόμη για τις μεγάλες γιορτές ή για σημαντικές στιγμές της κοινωνικής ζωής, αλλά και τραγούδια του χορού ή παραμυθοτράγουδα. Και στιχάκια για να γελάσει και να χαρεί, για να πειράξει αθώα και να σατιρίσει τον κόσμο των μεγάλων, για να ξαφνιαστεί απαλά, για να παρατηρήσει, για να έρθει σε επαφή με τις λέξεις και τον άπειρο πλούτο τους, με τους αριθμούς και την ασύλληπτη αρμονία τους, με μουσικούς ρυθμούς, για να εκφραστεί με κινήσεις, για να ακούσει και να ενθουσιαστεί με τις ακατανόητες μεν, ρυθμικότατες δε λεξούλες, που μοιάζουν σουρεαλιστικές (όπως τα γνωστά «άκατα μάκατα σούκου τουμπέ...» και «άμπε μπα μπλομ, του κίθε μπλομ...»), για να γνωρίσει, τέλος, τον απλό μαγικό του κόσμο και να φανταστεί τον άλλον, το μεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο που τον περιμένει...

«Καλώς το νιο φεγγάρι/ και τ' άξιο παλικάρι./ Τι καλά μας έφερες/ από την Πόλη που 'ρχεσαι;/ Την υγειά και τη χαρά/ και την καλή καρδιά» καλοδέχονταν παλιότερα το φεγγάρι. 'Η «Φεγγαράκι φεγγερό/ δεν πηγαίνω στο σχολειό/ να με δέρνουν να χολνώ. Γράμματα σκοντάμματα/ δεν είν' τούτα πράματα», σατίριζαν κιόλας. Αλλα για τον ήλιο: «Ηλιε, φέρνεις την ημέρα/ σαν την άσπρη περιστέρα/ φέρνεις άνοιξη, λουλούδια/ καλοκαίρι και τραγούδια/ το φθινόπωρο τα μήλα/ το χειμώνα τα παιχνίδια». Ολα γίνονταν τραγούδι. Κι όλα μεταδίδονταν και απλώνονταν από στόμα σε στόμα και από πόρτα σε πόρτα. Για τη χαρά και την ευφροσύνη των μεγάλων ή και την παρηγοριά κάποτε, για τη γνώση και τη διασκέδαση των μικρών.

«Το παιδί μου αγαπώ/ τίνος να βγω να το πω;/ Να το πω στην Παναγιά/ να του δίνει την υγειά και τη χαρά/ και τα χρόνια τα πολλά» ταχταρίζει το παιδάκι της η νέα μητέρα. Ενώ μια άλλη: «Εγώ το λουλουδάκι μου/ όταν θα το παντρέψω/ μ' ασήμι και με μάλαμα/ τα στέφανα θα πλέξω...».

Η εισαγωγή της Ζωής Βαλάση, ενδιαφέρουσα και κατατοπιστική, καθώς και οι σημειώσεις της στην αρχή κάθε ενότητας. Η επιμέλεια της έκδοσης πολύ καλή, ωραίες και οι ζωγραφιές της Β. Λιάπη. Μακάρι να έχει πλατιά απήχηση και διάδοση το βιβλίο, την αξίζει.

ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΑΝΤΙΤΗ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, 18/04/2008