Ευπαλίνος ή ο αρχιτέκτων

Ο Ευπαλίνος ή Ο αρχιτέκτων του Paul Valιry (1871-1945) γράφτηκε ως εισαγωγή, με τον τίτλο "Διάλογος των νεκρών", στο μνημειώδες λεύκωμα Architectures το 1921. Έχει τη μορφή σωκρατικού διαλόγου ανάμεσα στον Φαίδρο και τον Σωκράτη, στους οποίους ο Βαλερύ δανείζει τις ιδέες του για την αρχιτεκτονική ως τέχνης του οικοδομείν μακριά από τις φιλολογικές αναφορές. Ο Βαλερύ είχε ένα έμμονο ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική. Όπως ο ίδιος ομολογεί: "Η αρχιτεκτονική υπήρξε ένας από τους πρώτους και σοβαρότερους έρωτες του πνεύματός μου. Η ίδια η ιδέα της κατασκευής, που είναι το πέρασμα από την αταξία στην τάξη, και η χρήση του αυθαίρετου που καταλήγει στο αναγκαίο, καθοριζόταν μέσα μου ως ο τύπος της πιο όμορφης και της πιο ολοκληρωμένης πράξης που ο άνθρωπος μπορεί να επιφυλάξει στον εαυτό του. Μια τελειωμένη οικοδομή μας φανερώνει, μ' ένα μόνο βλέμμα, το σύνολο των προθέσεων, των επινοήσεων, των γνώσεων και των δυνάμεων που περιέχει. Δανερώνει στο φως της ημέρας το συνδυασμένο έργο της θέλησης, της γνώσης και της δύναμης του ανθρώπου."

Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε στα ελληνικά και εκδόθηκε το 1935 από την Έλλη Λαμπρίδη με πρόλογο του Άγγελου Σικελιανού. Η σημερινή έκδοση συμπληρώνεται από ένα επίμετρο του Γιώργου Σημαιοφορίδη για τη θέση του διαλόγου στο έργο του Βαλερύ και στην πορεία της αρχιτεκτονικής σκέψης του 20ού αιώνα.