0
Your Καλαθι
Επίτομο γεωγραφικό λεξικό της Ελλάδος
Έκπτωση
84%
84%
Περιγραφή
Το «Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος» καταγράφει και παρουσιάζει την Ελλάδα κατακερματισμένη στα στοιχεία που τη συγκροτούν: Φυσικά, πληθυσμιακά και ιστορικά, συνολικά 29.000 λήμματα, που ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες, καθεμιά από τις οποίες έχει τον αναφερόμενο αριθμό:
α) Ακρωτήρια - Χερσόνησοι 1127
β) Αρχαίες πόλεις - Ιερά 587
γ) Αυτοδιοίκητο τμήμα 1
δ) Γεωγραφικά διαμερίσματα 8
ε) Επαρχίες 147
στ) Κόλποι - Όρμοι 407
ζ) Λίμνες 72
η) Μοναστήρια 395
θ) Νησιά, Νησίδες, Βραχονησίδες 1255
ι) Νομοί 51
ια) Οικισμοί 12315
ιβ) Ονόματα οικισμών παλαιότερα ή δεύτερα 8500
ιγ) Όρη, Βουνά, Κορυφές 1337 ιδ) Παραπομπές 1500
ιε) Πεδιάδες 15
ιστ) Πέλαγα, Θαλάσσια στενά 69
ιζ) Ποτάμια, Υδάτινα ρεύματα 217
ιη) Σκήτες 14
ιθ) Τοπωνύμια δεύτερα, όχι οικισμών 750
κ) Φαράγγια - Στενά 37.
Οι βασικές γεωγραφικές πληροφορίες του «Ελληνικού Γεωγραφικού Λεξικού» προέρχονται κυρίως από τις εκδόσεις και τους γεωγραφικούς χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του πολεμικού Ναυτικού. Πολλά επίσης οφείλονται στη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του «Πυρσού», εκδ. 1926-1934.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ένα συνοπτικό βιβλίο της ιστορίας του ελληνικού χώρου αυτό το Γεωγραφικό Λεξικό - ομολογουμένως κάπως ιδιότυπο λεξικό, αλλά ιστορικά ενημερωμένο ως τις ημέρες μας και αρκετά πλήρες. Θα μπορούσε επίσης να καταχωρισθεί και στα βοηθήματα εκείνων που ασχολούνται με τα δημογραφικά προβλήματα του τόπου, εκείνων που μελετούν την αυξομείωση του πληθυσμού των διαφόρων περιοχών της χώρας μας. Δεν περιορίζονται σε ξηρά γεωγραφικά στοιχεία τα λήμματα του Λεξικού. Μας δίνουν στοιχεία, όπου είναι δυνατόν, για τα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί ιστορικά με το σχετικό λήμμα, για πολιτικά, εθνικά, πολιτισμικά και άλλα γεγονότα που συνδέονται με αυτό. Λ.χ., στο λήμμα Μαυρονόρος - χωριουδάκι μάλλον άγνωστο, στην Ήπειρο - αναφέρει ότι από εδώ «κατάγεται η κλεφταρματολική οικογένεια των Ζιακαίων» ή στο Κάλαμος - ένα νησάκι στο Ιόνιο - δίδεται, πολύ περιληπτικά φυσικά, το ιστορικό των διωγμών των Σουλιωτών πριν από την Επανάσταση που έβρισκαν καταφύγιο εκεί. Και στον Καστανά της Δυτικής Μακεδονίας παρακολουθούμε τη διακύμανση του πληθυσμού του μεταξύ 1928, 1951, 1971, 1991 - από 680 σε 945, σε 344 κατοίκους.
Είκοσι εννέα χιλιάδες λήμματα έχει το Λεξικό, αριθμός που εντυπωσιάζει αν τον συγκρίνουμε με το ανάλογο λεξικό του Oxford UP (έκδοση 1998) για την τετραπλάσια της Ελλάδας Βρετανία, το οποίο έχει μόνο 22.400 λήμματα. Οι Μιχαήλ και Φωτεινή Σταματελάτοι ταξιθετούν τα λήμματα σε 20 κατηγορίες (ακρωτήρια, μονές, ποτάμια, φαράγγια, οικισμοί, νομοί, λίμνες, βραχονησίδες κτλ.). Κύριες πηγές τους είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, η Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και η πάντοτε και για τα πάντα ανυπέρβλητη ώς σήμερα Εγκυκλοπαίδεια του «Πυρσού» (1926-1934). Αν οι συγγραφείς του Λεξικού έκαναν χρήση και των δεδομένων της χαρτογραφικής υπηρεσίας του Βρετανικού Ναυτικού, το οποίο διαθέτει τις ακριβέστερες περιγραφές για τη Μεσόγειο και τα νησιά της, θα συμπλήρωναν το έργο τους και με πολύ χρήσιμα στοιχεία για τον βυθό, τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα των νησιών μας κτλ.
Στα πολλά θετικά του Λεξικού - που γεννήτοράς του είναι η βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών (1998) τρίτομη Ελληνική Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια των ιδίων συγγραφέων - πρέπει να προστεθεί το ότι δεν αγνοεί οικισμούς και τοποθεσίες που με το πέρασμα των χρόνων έχουν εξαφανιστεί, έχουν όμως ενταχθεί στην ελληνική ιστορική μνήμη. Και βεβαίως αναφέρεται και η προηγούμενη, αν υπάρχει, ονομασία τους. Επίσης, μολονότι η διοικητική αναφορά του κάθε οικισμού στηρίζεται στον «Καποδίστρια» (1997), αναφέρεται και όλη η προγενέστερη διοικητική διαδρομή του. Ο αναγνώστης μπορεί ακόμη να παρακολουθήσει την πορεία της πληθυσμιακής ανάπτυξης της Ελλάδας από το 1928 ως την απογραφή του 1991. (Τα στοιχεία της περυσινής απογραφής δεν έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής.) Έτσι, το Λεξικό είναι ένα έγκυρο, συνοπτικό βοήθημα και για όσους ασχολούνται με τα δημογραφικά προβλήματα του τόπου και όλα τα σχετικά.
Αν είχε να κάνει κανείς μια παρατήρηση, αυτή θα περιοριζόταν μόνο στα μη γεωγραφικά σημεία μερικών λημμάτων. Συγκεκριμένα, σε εκείνα που αφορούν πρόσφατα σχετικώς ιστορικά γεγονότα. Δεν μπορεί, λ.χ., στο λήμμα Γράμμος να αναφέρονται οι κορυφές του, τα υψόμετρα κτλ. και να μη γίνεται μνεία της αποφασιστικής μάχης που έκρινε τον Εμφύλιο. Ούτε για την Καισαριανή αναφέρεται το Σκοπευτήριο που αποτελεί σύμβολο των χρόνων της Αντίστασης ή για το Παρθένι της Λέρου που ήταν τόπος εξορίας επί χούντας - ενώ αναφέρονται τα σχετικά για τη Μακρόνησο, την Ικαρία κτλ. Υπάρχουν μερικές τέτοιες μη γεωγραφικές παραλείψεις στο Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό.
ΣΤΑΘΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ , 07-04-2002
α) Ακρωτήρια - Χερσόνησοι 1127
β) Αρχαίες πόλεις - Ιερά 587
γ) Αυτοδιοίκητο τμήμα 1
δ) Γεωγραφικά διαμερίσματα 8
ε) Επαρχίες 147
στ) Κόλποι - Όρμοι 407
ζ) Λίμνες 72
η) Μοναστήρια 395
θ) Νησιά, Νησίδες, Βραχονησίδες 1255
ι) Νομοί 51
ια) Οικισμοί 12315
ιβ) Ονόματα οικισμών παλαιότερα ή δεύτερα 8500
ιγ) Όρη, Βουνά, Κορυφές 1337 ιδ) Παραπομπές 1500
ιε) Πεδιάδες 15
ιστ) Πέλαγα, Θαλάσσια στενά 69
ιζ) Ποτάμια, Υδάτινα ρεύματα 217
ιη) Σκήτες 14
ιθ) Τοπωνύμια δεύτερα, όχι οικισμών 750
κ) Φαράγγια - Στενά 37.
Οι βασικές γεωγραφικές πληροφορίες του «Ελληνικού Γεωγραφικού Λεξικού» προέρχονται κυρίως από τις εκδόσεις και τους γεωγραφικούς χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του πολεμικού Ναυτικού. Πολλά επίσης οφείλονται στη Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του «Πυρσού», εκδ. 1926-1934.
ΚΡΙΤΙΚΗ
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ένα συνοπτικό βιβλίο της ιστορίας του ελληνικού χώρου αυτό το Γεωγραφικό Λεξικό - ομολογουμένως κάπως ιδιότυπο λεξικό, αλλά ιστορικά ενημερωμένο ως τις ημέρες μας και αρκετά πλήρες. Θα μπορούσε επίσης να καταχωρισθεί και στα βοηθήματα εκείνων που ασχολούνται με τα δημογραφικά προβλήματα του τόπου, εκείνων που μελετούν την αυξομείωση του πληθυσμού των διαφόρων περιοχών της χώρας μας. Δεν περιορίζονται σε ξηρά γεωγραφικά στοιχεία τα λήμματα του Λεξικού. Μας δίνουν στοιχεία, όπου είναι δυνατόν, για τα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί ιστορικά με το σχετικό λήμμα, για πολιτικά, εθνικά, πολιτισμικά και άλλα γεγονότα που συνδέονται με αυτό. Λ.χ., στο λήμμα Μαυρονόρος - χωριουδάκι μάλλον άγνωστο, στην Ήπειρο - αναφέρει ότι από εδώ «κατάγεται η κλεφταρματολική οικογένεια των Ζιακαίων» ή στο Κάλαμος - ένα νησάκι στο Ιόνιο - δίδεται, πολύ περιληπτικά φυσικά, το ιστορικό των διωγμών των Σουλιωτών πριν από την Επανάσταση που έβρισκαν καταφύγιο εκεί. Και στον Καστανά της Δυτικής Μακεδονίας παρακολουθούμε τη διακύμανση του πληθυσμού του μεταξύ 1928, 1951, 1971, 1991 - από 680 σε 945, σε 344 κατοίκους.
Είκοσι εννέα χιλιάδες λήμματα έχει το Λεξικό, αριθμός που εντυπωσιάζει αν τον συγκρίνουμε με το ανάλογο λεξικό του Oxford UP (έκδοση 1998) για την τετραπλάσια της Ελλάδας Βρετανία, το οποίο έχει μόνο 22.400 λήμματα. Οι Μιχαήλ και Φωτεινή Σταματελάτοι ταξιθετούν τα λήμματα σε 20 κατηγορίες (ακρωτήρια, μονές, ποτάμια, φαράγγια, οικισμοί, νομοί, λίμνες, βραχονησίδες κτλ.). Κύριες πηγές τους είναι η Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, η Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία και η πάντοτε και για τα πάντα ανυπέρβλητη ώς σήμερα Εγκυκλοπαίδεια του «Πυρσού» (1926-1934). Αν οι συγγραφείς του Λεξικού έκαναν χρήση και των δεδομένων της χαρτογραφικής υπηρεσίας του Βρετανικού Ναυτικού, το οποίο διαθέτει τις ακριβέστερες περιγραφές για τη Μεσόγειο και τα νησιά της, θα συμπλήρωναν το έργο τους και με πολύ χρήσιμα στοιχεία για τον βυθό, τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα των νησιών μας κτλ.
Στα πολλά θετικά του Λεξικού - που γεννήτοράς του είναι η βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών (1998) τρίτομη Ελληνική Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια των ιδίων συγγραφέων - πρέπει να προστεθεί το ότι δεν αγνοεί οικισμούς και τοποθεσίες που με το πέρασμα των χρόνων έχουν εξαφανιστεί, έχουν όμως ενταχθεί στην ελληνική ιστορική μνήμη. Και βεβαίως αναφέρεται και η προηγούμενη, αν υπάρχει, ονομασία τους. Επίσης, μολονότι η διοικητική αναφορά του κάθε οικισμού στηρίζεται στον «Καποδίστρια» (1997), αναφέρεται και όλη η προγενέστερη διοικητική διαδρομή του. Ο αναγνώστης μπορεί ακόμη να παρακολουθήσει την πορεία της πληθυσμιακής ανάπτυξης της Ελλάδας από το 1928 ως την απογραφή του 1991. (Τα στοιχεία της περυσινής απογραφής δεν έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής.) Έτσι, το Λεξικό είναι ένα έγκυρο, συνοπτικό βοήθημα και για όσους ασχολούνται με τα δημογραφικά προβλήματα του τόπου και όλα τα σχετικά.
Αν είχε να κάνει κανείς μια παρατήρηση, αυτή θα περιοριζόταν μόνο στα μη γεωγραφικά σημεία μερικών λημμάτων. Συγκεκριμένα, σε εκείνα που αφορούν πρόσφατα σχετικώς ιστορικά γεγονότα. Δεν μπορεί, λ.χ., στο λήμμα Γράμμος να αναφέρονται οι κορυφές του, τα υψόμετρα κτλ. και να μη γίνεται μνεία της αποφασιστικής μάχης που έκρινε τον Εμφύλιο. Ούτε για την Καισαριανή αναφέρεται το Σκοπευτήριο που αποτελεί σύμβολο των χρόνων της Αντίστασης ή για το Παρθένι της Λέρου που ήταν τόπος εξορίας επί χούντας - ενώ αναφέρονται τα σχετικά για τη Μακρόνησο, την Ικαρία κτλ. Υπάρχουν μερικές τέτοιες μη γεωγραφικές παραλείψεις στο Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό.
ΣΤΑΘΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ , 07-04-2002
Κριτικές
Δεν βρέθηκαν δημοσιεύσεις
