Στον πόνο και στη δόξα...

Το πνεύμα αυτού του βιβλίου συνοψίζεται στα δύο ακόλουθα κείμενα:
Ω παίδες, ότι μεν εστε πατέρων αγαθών, τούτο μηνύει τον νυν παρόν' ημίν δε εξόν ζην μη καλώς, καλώς αιρούμεθα μάλλον τελευτάν, πριν υμάς τε και τους έπειτα εις ονείδη καταστήσαι και πριν τους ημετέρους πατέρας και παν το πρόσθεν γένος αισχύναι...
Ω παιδιά μου η παρούσα στιγμή δείχνει ότι σεις μεν κατάγεσθε από ένδοξους πατέρες και αν και είναι δυνατό να ζούμε άδοξα, προτιμούμε με σθένος να πεθαίνουμε ένδοξα, πριν οδηγήσουμε και σας και τους μεταγενέστερους σε ντροπή και πριν ατιμάσουμε τους πατέρες μας και όλες τις προηγούμενες γενιές....
(Πλάτωνος, "Μενέξενος", 246 d.)

Μητέρα, μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα,
Κι αν στο κρυφό μυστήριο ζουν πάντα τα παιδιά σου
Με λογισμό και μ' όνειρο, τι χάρ' έχουν τα μάτια,
Τα μάτια τούτα, να σ' ιδούν μες στο πανέρμο δάσος,
Που ξάφνου σου τριγύρισε τ' αθάνατα ποδάρια
(Κοίτα) με φύλλα της Λαμπρής, με φύλλα του Βαϊώνε!
Το θεϊκό σου πάτημα δεν άκουσα, δεν είδα,
Ατάραχη σαν ουρανός μ' όλα τα κάλλη πόχει,
Που μέρη τόσα φαίνονται και μέρη 'ναι κρυμμένα
Αλλά, Θεά, δεν ημπορώ ν' ακούσω τη φωνή σου,
Κι ευθύς εγώ τ' Ελληνικού κόσμου να τη χαρίσω;
Δόξα 'χ' η μαύρη πέτρα του και το ξερό χορτάρι.
(Διονυσίου Σολωμού "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι")