Η ελληνική οικονομική κατάσταση

Ο Κυριάκος Βαρβαρέσος είναι κυρίως γνωστός για την περίφημη "Έκθεση επί του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος", ένα κείμενο που έγραψε το 1952. Σε αυτό το βιβλίο δημοσιεύεται ένα άλλο, λιγότερο γνωστό κείμενό του, με το οποίο αποπειράθηκε να προσεγγίσει τα καίρια προβλήματα - οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά - της Ελλάδας το καλοκαίρι του 1946. Το υπόμνημα συντάχθηκε με τη βοήθεια της πολύτιμης συνεργάτιδάς του Ρένας Ζαφειρίου, μετά από σχετικό αίτημα του Αμερικανού Υφυπουργού Dean Acheson προς τον Bαρβαρέσο, τον Μάρτιο του 1946.

Επρόκειτο για μια μεταιχμιακή εποχή, κατά την οποία η χώρα διολίσθαινε από τη συνθήκη της Βάρκιζας, που είχε προς στιγμήν κλείσει την ένοπλη αναμέτρηση των Δεκεμβριανών, προς τον εμφύλιο πόλεμο και ο κόσμος μετέβαινε από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στον Ψυχρό Πόλεμο. Το υπόμνημα είναι μια αποτύπωση των αντιτιθέμενων ροπών, των διακυβευμάτων και των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων, καθώς και των εναλλακτικών που ενδεχομένως υπήρχαν, αλλά δεν επικράτησαν.

Λίγα λόγια για τη νέα εκδοτική σειρά :
«Τεκμήρια από το Ιστορικό Αρχείο» της Τράπεζας της Ελλάδος

Αδημοσίευτα έγγραφα, εμπιστευτικές εκθέσεις, υπηρεσιακή αλληλογραφία και προσωπικές μαρτυρίες συνυπάρχουν σε μια νέα εκδοτική σειρά της Τράπεζας της Ελλάδος, που αναδεικνύει τον πλούτο του Ιστορικού Αρχείου της. Κάθε βιβλίο εστιάζει σε ένα κομβικό γεγονός, μια κρίσιμη περίοδο ή ένα σημαντικό πρόσωπο, που φωτίζεται μέσα από αδημοσίευτα αρχειακά τεκμήρια. Εξειδικευμένοι επιστήμονες επιλέγουν, συνδυάζουν και σχολιάζουν το αρχειακό υλικό, βοηθώντας τον αναγνώστη να περιηγηθεί στις πηγές, αναπτύσσοντας τη δική του, αδιαμεσολάβητη, επαφή με την πρώτη ύλη της ιστορίας.
Το πρώτο βιβλίο, σε επιμέλεια της ιστορικού Άντζελας Καραπάνου, είναι το προσωπικό ημερολόγιο της περιόδου 1941-1945 του υπαλλήλου της Τράπεζας Σωκράτη Κοσμίδη, ο οποίος πήρε μέρος στην αποστολή μεταφοράς του ελληνικού χρυσού εκτός της κατεχόμενης Ελλάδας και στη συνέχεια ακολούθησε την εξόριστη κυβέρνηση στο Λονδίνο. Το δεύτερο βιβλίο, που μόλις κυκλοφόρησε, αφορά το υπόμνημα του Κυριάκου Βαρβαρέσου προς τον υφυπουργό Εξωτερικών Dean Acheson, ένα έγγραφο που εκθέτει με ωμή ειλικρίνεια την αλγεινή κατάσταση στην Ελλάδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έπεται το τρίτο βιβλίο, το οποίο θα εκδοθεί μέχρι το φθινόπωρο του 2020, και αφορά την ανάλυση των στατιστικών για τα μέτρα αποκατάστασης των προσφύγων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη συνακόλουθη ανταλλαγή πληθυσμών. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και καταγράφουν τις αναρίθμητες δυσκολίες που αντιμετώπιζαν τόσο οι πρόσφυγες όσο και ο γηγενής πληθυσμός της Ελλάδας.