Ψυχολογία της θρησκείας και συνείδηση

Το ερώτημα της συνείδησης αποτελεί παλαιό αλλά και σύγχρονο προβληματισμό. Πατέρες και εκκλησιαστικοί συγγραφείς έγραψαν επανειλημμένα για το θέμα αυτό, παρέχοντάς μας απόψεις όχι μόνο σε σχέση προς το εκκλησιαστικό πνεύμα, μα και σημαντικότατα διεισδυτικές αναφορικά του εν γένει ψυχοσωματικού ανθρώπου. Οι θεωρήσεις των πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων διατυπώνουν τη σημασία της συνείδησης στην ανθρώπινη ψυχολογία, και πως επηρεάζει τον άνθρωπο ως εαυτό, και τη σχέση του με τους άλλους. Η επιστημονική ψυχολογία, από την άλλη, διερωτάται για τη συνείδηση στα πλαίσια της φυσιολογίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, καθώς και σε σχέση με τις αισθήσεις, τα συναισθήματα, και τον χαρακτήρα της προσωπικότητας.
Η παρούσα μονογραφία, σαφώς δεν εξαντλεί το θέμα, φιλοδοξεί όμως να συμβάλλει σε μία σύγχρονη θεώρηση των συγγραμμάτων πατέρων και εκκλησιαστικών συγγραφέων, στις ερμηνείες που αυτά μπορούν να λάβουν σε σχέση με την επιστήμη της ψυχολογίας. Συν τοις άλλοις, η μελέτη μου επιχειρεί και μία εμπειρική/μεθοδολογική προσέγγιση μέσα από τρία μικρά πειράματα, ώστε αυτά που γράφω στα προηγούμενα κεφάλαια να υπολαμβάνουν και πρακτική διάσταση όσον αφορά στη σχέση της συνείδησης με το γεγονός της θρησκείας. Η μονογραφία μου ανήκει στον τομέα της ψυχολογίας της θρησκείας, και αποβλέπει ν' αναδείξει θεματικά, όχι μόνο την ανά χείρας ενασχόληση, αλλά και τον συγκεκριμένο κλάδο στα πλαίσια της εμπειρικής μεθοδολογίας που συντελείται σε Βρετανία και Αμερική αναφορικά της ενασχόλησης ψυχολογικών ζητημάτων θρησκευτικού προβληματισμού. Να σημειώσω τέλος πως, το παρόν θέμα παρουσιάστηκε ως διπλωματική διατριβή επιπέδου Μάστερ το 1991 στη θεολογική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης φέρουσα τον τίτλο: "Η συνείδηση κατά τους νηπτικούς πατέρες". Έχει δε δημοσιευθεί από το περιοδικό "Γρηγόριος ο Παλαμάς" στο τεύχος 788 (5) του έτους 2001, σσ. 425-457. Η μονογραφία ανά χείρας του αναγνώστη αναφέρεται κατά 5% μόνο στο αρχικό περιεχόμενο της διπλωματικής μου διατριβής.