Ηθικός υποκειμενισμός στην εποχή των άκρων

Το τέλος του 20ού και οι απαρχές του 21ου αιώνα χαρακτηρίζονται από τη δημιουργία της ιδεολογίας της «υπέρ-νεωτερικότητας», η οποία καλλιέργησε σε αυθαίρετο βαθμό την ελευθεριότητα και τον καταναλωτισμό, προβάλλοντας τους υλιστικούς θριάμβους ενός εργαλειακού διαφωτισμού, έναντι των ηθικών και πνευματικών αξιών του Διαφωτισμού. Αυτή η νέα σύμβαση διαμόρφωσε μια εν εξελίξει περίοδο αμφισβήτησης και κριτικής, αναδεικνύοντας παράλληλα την υποκειμενικότητα και την εμπορευματοποίηση των πάντων.
Ειδικότερα από τη στιγμή που οι «εκσυγχρονιστές - μοντέρνοι» νίκησαν τους «συντηρητικούς - παραδοσιακούς», με μοναδικό επιχείρημα πώς ωφελήθηκε η ανθρωπότητα από τους τεράστιους θριάμβους της υλικής προόδου, της επιστήμης και της τεχνολογίας, τότε η κρίση αυτή μετετράπη αμιγώς σε ηθική σε όλες τις μορφές οργάνωσης της κοινωνίας. Έκτοτε βασική παραδοχή του σύγχρονου πολιτισμού αποτέλεσε το καπιταλιστικό κοινωνικό φαντασιακό, που παγιώθηκε στηριζόμενο στις προγραμματικές εξαγγελίες της νεωτερικότητας σχετικά με την κυριαρχία του ανθρώπου επί της φύσης.
Εντός αυτού του φαντασιακού οι έννοιες «κοινωνία των πολιτών» και «κοινότητα» έχασαν το παραδοσιακό τους νόημα, αποτέλεσαν τη φωνή των ουτοπικών και παρασυρμένων γενεών και δεν προσδιόριζαν την ταυτότητα μιας ομάδας, αλλά τους «απ' έξω» από αυτήν. Παράλληλα ενισχύθηκε τόσο η άκρατη εσωστρέφεια του ατόμου, όσο και η βουλιμία του κοινωνικού συνόλου να καταβροχθίσει και να εκμηδενίσει τη μοναδικότητα του ατόμου (την οντολογική υπόσταση του ανθρώπινου και του φυσικού), διαμορφώνοντας νέες πραγματικότητες οι οποίες διαφοροποίησαν τον τρόπο σκέψης, ζωής, φιλοσοφικών αντιλήψεων και συμπεριφοράς του σύγχρονου ανθρώπου.
Οι ηθικές επιλογές στις οποίες ως κοινωνία της βιομηχανικής επανάστασης καταλήξαμε, με απόληξη τον αναπόδραστα επιβαλλόμενο ηθικό υποκειμενισμό, αποδείχθηκαν εκ του αποτελέσματος ως ανορθολογικές, αν όχι ακατάλληλες, διότι πλέον θέτουν σε κίνδυνο το είδος μας και την ίδια την ύπαρξη του πλανήτη. Συνάμα η κρίση των ορθολογικών και ανθρωπιστικών πεποιθήσεων και παραδοχών, πάνω στην οποία (κρίση) οικοδομήθηκε η κοινωνία μετά τη βιομηχανική επανάσταση, προδιαγράφει την κοινωνική μετάλλαξη από αυτή του «ανθρώπου της ομάδας» στην «κοινωνία του ατόμου».