Ελαφροπάτητα

Το βιβλίο αυτό έχει στόχο την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης και την ανάδειξη της ευθύνης που έχουμε όλοι σε προσωπικό επίπεδο για τη σωτηρία του πλανήτη.
Μέσα από την παρουσίαση τρόπων προσωπικης δράσης, στοχεύει να ενεργοποιήσει τον πολίτη και να δείξει το πώς ο καθένας μας μπορεί να επιδράσει θετικότερα στο περιβάλλον.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Για όσους αναρωτηθούν τι πραγματεύεται το βιβλίο με τον παράξενο τίτλο Ελαφροπάτητα θα έλεγα από την αρχή ότι είναι ένα μάθημα άνευ διδασκάλου που απευθύνεται σε μεγάλους και μικρούς και αποσκοπεί να δείξει τι μπορεί να κάνει καθένας από μας για να προστατεύσει το περιβάλλον. Με άλλα λόγια, μην τα περιμένουμε όλα από το κράτος ούτε από τους φορείς. Μας είναι απαραίτητο αυτό το βιβλίο, τώρα που μας έρχονται από παντού δυσοίωνα μηνύματα για την ανατροπή των ισορροπιών του περιβάλλοντος και για τις ολοένα ελαττούμενες αντοχές του πλανήτη. Το χρειαζόμαστε, στα χάλια που έχουν φτάσει οι ακτές, οι εξοχές και οι πόλεις στον τόπο μας. Θα το χρειαζόμαστε δυστυχώς και στο μέλλον. 'Η, καλύτερα, θα το χρειαζόμαστε όσο υπάρχει μέλλον.

Η έννοια του ελαφροπάτητου δεν διατυπώνεται πρώτη φορά από τον συγγραφέα Κώστα Βασιλάκη, χωροτάκτη και έμπειρο οικολόγο, διευθυντή επί πολλά χρόνια της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Υπάρχει σε παραίνεση σοφού λαϊκού στίχου που παραθέτει στον πρόλογό του ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας κ. Κώστας Καρράς: «Ταπεινά και σιγανά, ταπεινά πατώ στη γη...». Είναι φανερό ότι αυτά τα λόγια, ούτε προσέχτηκαν, ούτε ερμηνεύτηκαν σωστά... Ο συγγραφέας δηλώνει ωστόσο ότι το βιβλίο δεν έχει πρόθεση να δημιουργήσει ενοχές στον απλό άνθρωπο, αλλά να τονώσει το ηθικό του. Γι' αυτό και απαντάει συστηματικά σε κάθε κεφάλαιο, στο τι μπορούμε να κάνουμε, για θέματα τόσο σοβαρά όσο η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η τρύπα του όζοντος, η όξινη βροχή, η αύξηση των απορριμμάτων, οι πυρκαγιές και η αποψίλωση των δασών, οι αποξηράνσεις των υγροτόπων και η συνεχής εξάντληση των φυσικών πόρων.

Οι πληροφορίες που μας παρέχει οδηγούν στη συνειδητοποίηση και σε μικρές ή μεγάλες μεγάλες αλλαγές της συμπεριφοράς μας. Παράδειγμα: Με έναν ηλιακό θερμοσίφωνα μπορούμε να μειώσουμε ως και 40% τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος και να εξοικονομήσουμε 1.500 kwh τον χρόνο. Οταν παραγεμίζουμε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μας, ακόμη και αν δεν χυθεί βενζίνη έξω, οι ατμοί που διαφεύγουν αντιδρούν με τα οξείδια του αζώτου και την ηλιακή ακτινοβολία, δημιουργώντας νέφος. Αν το αυτοκίνητό μας έχει κλιματισμό, πρέπει να τον χρησιμοποιούμε με ιδιαίτερη σύνεση. Η απόδοση της μηχανής πέφτει με τον κλιματισμό. Η συνέπεια είναι να αυξηθεί η κατανάλωση καυσίμων ως και 20%... Στη σημερινή Ευρώπη τα οικιακά απορρίμματα παράγονται με ρυθμό μεγαλύτερο του ενός κιλού ανά άτομο ημερησίως. Τα περισσότερα από τα οικιακά απορρίμματα όμως αποτελούνται από υλικά που μπορούν να ανακυκλωθούν. Στην Ελλάδα ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για το 95% των δασικών πυρκαγιών. Μόνο το 5% οφείλεται σε κεραυνούς και αναφλέξεις ξερής οργανικής ύλης. Στην Ινδία, για να γίνει ένα σάλι σαχτούς, πρέπει να πεθάνουν τρεις από τις απειλούμενες με εξαφάνιση θιβετιανές αντιλόπες. Ενα χάρτινο εισιτήριο λεωφορείου κάνει 2 ως 4 εβδομάδες για να λιώσει στη θάλασσα. Ενα βαμμένο ξύλο, ένα χρόνο. Ενα κονσερβοκούτι κάνει 100 χρόνια να λιώσει, ενώ ένα αλουμινένιο κουτί 200 ως 500 χρόνια και ένα πλαστικό μπουκάλι από αυτά που πετάμε σωρηδόν στις ακτές 450 χρόνια!

Το βιβλίο θα ήταν ζοφερό χωρίς την εικονογράφηση του Αλέξη Κυριτσόπουλου. Τι όμως παρουσιάζουν οι ζωγραφιές του όταν συνοδεύουν τέτοια στοιχεία και συμπεράσματα; Μήπως έναν απολεσθέντα παράδεισο; Μπορεί απλά να απεικονίζουν τον κόσμο που μας περιβάλλει όπως θα μπορούσε να ξαναγίνει με λίγη περίσκεψη και προσοχή. Και προπαντός με κάποιαν αιδώ. Η ανθισμένη παπαρούνα, το δέντρο, ο ήλιος που δεν τον θολώνει ένα απειλητικό νέφος, το μικρό σπίτι στην καταπράσινη εξοχή, το φεγγάρι που γέρνει τη νύχτα ερωτικά στις στέγες, τα πουλιά που πετούν από κλαρί σε κλαρί, η βάρκα που αρμενίζει στην ανοιχτή καθάρια θάλασσα. Ολόκληρο το βιβλίο άλλωστε είναι μια αντιπρόταση στον ανέμελο και καταστρεπτικό τρόπο ζωής που ακολουθούμε, το πολυσυζητημένο lifestyle, που προωθείται έντεχνα και επιβάλλεται ύπουλα με όλα τα μέσα - ιδιαίτερα τα ΜΜΕ.



Μαρία Καραβία (δημοσιογράφος και συγγραφέας)

ΤΟ ΒΗΜΑ , 08-12-2002