Βαρλαάμ και Ιωασάφ

Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη)



Το αγιολογικό μυθιστόρημα Βαρλαάμ και Ιωάσαφ δικαιωματικά συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αριστουργήματα της βυζαντινής θρησκευτικής λογοτεχνίας και υπήρξε ένα από τα πιο αγαπητά και περισσότερο διαδεδομένα έργα της. Το κείμενο οφείλει τη γοητεία του τόσο στην εξωτική, ανατολική (ινδική) προέλευση του μύθου όσο και στο αφηγηματικό τάλαντο του διασκευαστή του, του μοναχού Ιωάννου.



Το βιβλίο αρθρώνεται σε δύο μεγάλες ενότητες. Στην πρώτη ο συγγραφέας επιχειρεί να δώσει μια σφαιρική εικόνα των πορισμάτων της νεότερης έρευνας για τις γνωστές μέχρι σήμερα ελληνικές δημώδεις παραλλαγές του μυθιστορήματος, κάνοντας λόγο για την προέλευση του μύθου, την υπόθεση του έργου, την τύχη του λόγιου κειμένου στη λογοτεχνία και στις εικαστικές τέχνες διαφόρων χωρών, και αναφέροντας τα πορίσματα σχετικά με τις έξι γνωστές έως σήμερα ελληνικές δημώδεις παραλλαγές. Ακολουθεί αναλυτική περιγραφή της συγκεκριμένης παραλλαγής (το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη γλώσσα και στις ορθογραφικές ιδιορρυθμίες) και επισημαίνονται οι θεματικές της αποκλίσεις από το λόγιο ελληνικό κείμενο. Τέλος, δίνεται ένα σύντομο χρονικό του τρόπου ανακάλυψης του ιταλικού προτύπου της παραλλαγής της Λαύρας και καταγράφονται οι διαπιστώσεις που προέκυψαν από τη συγκριτική εξέταση του κειμένου της παραλλαγής της Λαύρας και του ιταλικού της προτύπου. Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται, για πρώτη φορά στο σύνολό τους, τα κείμενα της ελληνικής δημώδους παραλλαγής του χειρογράφου της Μονής Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους και του ιταλικού της προτύπου. Δίνεται γλωσσάρι και πίνακας κυρίων ονομάτων του ελληνικού κειμένου.



Ο συγγραφέας διετέλεσε επίκουρος καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ.