Τα χοιροσφάγια της Σύρου

Οι εποχές έχουν αλλάξει. Το νησί κι αυτό αλλάζει σιγά σιγά. Ο τρόπος ζωής, τα έθιμα, οι συνήθειες στη νέα εποχή της ταχύτητας και του εκσυγχρονισμού, του έτοιμου και γρήγορου φαγητού. Όμως φθαρμένες γλάστρες με βασιλικό εξακολουθούν να βρίσκονται έξω από τις πόρτες και τα μπλε παράθυρα των σπιτιών του.

Στο βιβλίο αυτό προσπάθησα να ακολουθήσω με σεβασμό και αγάπη όλη την τελετουργία των συριανών χοιροσφαγίων. Ίσως είναι δύσκολο να μεταφέρω στο χαρτί τη χαρά, το γέλιο και τις εκδηλώσεις συντροφικότητας και αλληλοβοήθειας, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτής της γιορτής.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Τα χοιροσφάγια της Σύρου είναι κατ' αρχήν μια μελέτη γύρω από ένα πανάρχαιο έθιμο, που συνδέεται απόλυτα με την αγροτική ζωή πολλών ελληνικών τόπων. Θα μπορούσαμε μάλιστα, συγκρίνοντας τα συριανά χοιροσφάγια με αυτά της Κρήτης, της Τήνου ή της Μάνης, να ανακαλύψουμε ομοιότητες τόσο στις συνήθειες όσο και στα προϊόντα και στο ονοματολόγιό τους. Οι βυζαντινοί αιματίες, που εδώ λέγονται αιματιές, αλλού είναι οι οματές ή οματιές.

Η λούτζα απαντάται σχεδόν σε όλες τις Κυκλάδες και τα σύγλινα ελάχιστα διαφέρουν από τα κρητικά ή τα μανιάτικα. Η πολλαπλότητα των συνταγών και οι λεπτομερείς περιγραφές καθιστούν το έργο σημαντικό βοήθημα για όσους θα ήθελαν να προσεγγίσουν το θέμα ερευνητικά.

Η ευελιξία δε της κυρίας Βενάρδου να συμπεριλάβει στο βιβλίο της όχι μόνο συνταγές για τα παρασκευάσματα από το κρέας του χοίρου και τη χρήση τους αλλά και μερικές που θεωρούνται «διασημότητες» της συριανής κουζίνας, όπως η μαϊντανοσαλάτα ή το λικέρ τριαντάφυλλο, του προσδίδουν και γενικότερο ενδιαφέρον.

Πιστεύουμε ότι η κουζίνα κάθε χώρας είναι στην ουσία είναι πολύχρωμο μωσαϊκό, όπου τα ποικίλα επίπεδά της (λόγια, αστική, αγροτική) και οι τοπικές εκφράσεις της παίρνουν τη μορφή ψηφίδων διαφορετικών αποχρώσεων, που όλες μαζί δημιουργούν αυτήν την κοινή συνισταμένη που συνηθίζουμε να αποκαλούμε «εθνική κουζίνα».

ΘΑΛΕΙΑ ΤΣΙΧΛΑΚΗ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 28-10-2001