Το μυριστικό κυδώνι

Το φαγητό αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας του πολιτισμού, αλλά είναι κι ένα σημαντικό κεφάλαιο της επιστήμης της Λαογραφίας στη μελέτη του υλικού βίου του λαού της υπαίθρου.

Στην παρούσα έκδοση παρουσιάζεται η παραδοσιακή μαγειρική της Κύθνου (ή: Θερμιά) όπως διαμορφώθηκε ως τα μέσα, περίπου, της δεκαετίας του '70, πριν την εισβολή νεοτεριστικών στοιχείων στην ντόπια διατροφή. Τότε, που η παλιά νοικοκυρά μαγείρευε ακόμη στο πετρογκάζ, το οποίο είχε αντικαταστήσει, σχετικά πρόσφατα, τότε, την "καμινάδα" με την καύσιμη ύλη από φρύγανα, ξύλα κι αμπελόκλαδα.

Κάποιες πληροφορίες σχετικές με το θέμα της διατροφής είχα ήδη καταγράψει από τα μαθητικά χρόνια του Γυμνασίου. Το θέμα, όμως, με απασχόλησε εντονότερα τα τελευταία έντεκα χρόνια, και, συγκεκριμένα, από το 2001, όπου με τη μακρόχρονη παραμονή μου στο νησί, λόγω εργασίας, μπόρεσα να συλλέξω συνταγές, καθώς και άλλες διατροφικές πληροφορίες που συγκροτούν το περιεχόμενο του ανά χείρας βιβλίου.

Η μαγειρική στην Κύθνο συνιστά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της τυπικής κυκλαδίτικης κουζίνας. Κι εδώ θα βρει κανείς τα "ροβίθια του φούρνου" (που οι περισσότεροι νομίζουν ότι μαγειρεύονται μόνο στη Σίφνο), τον "νταβά", γεμιστό κατσικάκι με ρύζι, που το βρίσκουμε (με άλλες ονομασίες) σε πολλά αιγαιοπελαγίτικα νησιά κ.ά.

Ωστόσο, κάθε τόπος έχει να παρουσιάσει και κάτι χαραχτηριστικό, κάτι ξέχωρο, στην ντόπια του κουζίνα. Στην Κύθνο, το περίφημο νόστιμο τυρί σφραγίζει γευστικά διαφορά εδέσματα, όπως τα "σφουγγάτα", τις "πίτες της Λαμπρής", τις "κουκουλόπιτες" ή τα "ταραχτά".

Όλες οι συνταγές παρουσιάζουν χωριάτικα μαγειρέματα που ενθουσιάζουν με τη σοφή απλότητα και τη νοστιμιά τους και συνάμα μας δίνουν την ευκαιρία να δοκιμάσουμε γεύσεις, ν' ανακαλύψουμε τη γοητεία των τοπικών προϊόντων, τη λαϊκή κουζίνα του νησιού.

Ένα μέρος της παρούσας εργασίας είναι υλικό βιωματικό, αφού με αρκετά από τα μαγειρέματα αυτά μεγάλωσα. [...]