Αναζητώντας τον Αδάμ

Σ' ένα χαμηλό, υγρό και κρύο υπόγειο σπήλαιο, σαράντα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης, δυο άντρες καθισμένοι στις φτέρνες τους φωτίζουν με τα δαδιά τους ένα πέρασμα μισογιομάτο νερό. Τη νεκρική σιωπή ταράζει μόνο πότε πότε μια στάλα νερό που ξεκόβεται απ' το θόλο και στάζει μέσα στη μαύρη λίμνη. Αφού δίστασαν λίγο, βγάζουν τα ρούχα τους, τοποθετούν τα δαδιά και τα σπίρτα τους μέσα σ' ένα λαστιχένιο σάκο, βουτάνε στο νερό και προσπαθούν να βρούνε δρόμο προς το άγνωστο, περνώντας το πέρασμα κολυμπιστά. Ο θόλος ολοένα χαμηλώνει. Είναι αναγκασμένοι να κάνουν βουτιά και νιώθουν να πνίγονται από την έλλειψη του αέρα. Τέλος, μέσα στο σκοτάδι, κουντρίζουν πάνω σ' ένα βράχο. Σκαρφαλώνουν επάνω σα φώκιες και βλέπουν πως το πέρασμα τελειώνει εκεί. Ανοίγουν το λαστιχένιο σάκο τους, ανάβουν τα δαδιά τους, και βλέπουν πως βρίσκονται μέσα σε μια ευρύχωρη, έξοχη αίθουσα καταστόλιστη με λαμπερούς σταλαχτίτες.
Σε λίγο αρχίζουν να σκάβουν με τα σύνεργά τους ψάχνοντας μέσα στη λάσπη της σπηλιάς. Ο ένας βγάζει μια φωνή. Είχε ξεθάψει ένα χειροποίητο πέτρινο πελέκι και το 'φερε κάτω από το φως του δαυλού. Οι σούφρες και τα φουσκώματα της σπηλιάς φωτίζονται. Και ξαφνικά, όχι μόνο οι γκρατζουνιές από νύχια αρκούδας, μα και αποτυπώματα από ανθρώπινα χέρια, γίνονται φανερά, καθώς επίσης και φιγούρες χρωματιστές, άνθρωποι και ζώα. Σ' αυτή τη βαθιά σπηλιά, μέσα στα σπλάχνα του βουνού, είχε κατοικήσει κάποτε ο πρωτόγονος άνθρωπος.
Αυτή η σκηνή έλαβε χώρα το 1923: τα ονόματα των δυο αντρών ήταν Νορμπέρ Καστερέ και Ανρύ Γκοντέν. Αυτοί ανακάλυψαν το ξακουσμένο σήμερα σ' όλο τον κόσμο σπήλαιο του Μοντεσπάν.
Από τότε ανακαλύφτηκαν πολλά τέτοια σπήλαια, πολλά λείψανα πρωτόγονα ζώα και πρωτόγονοι άνθρωποι και χνάρια από παλιούς πολιτισμούς. Διακόσια χρόνια επίμονες και αδιάκοπες επιστημονικές έρευνες έδωσαν αναμφισβήτητη απάντηση στο πρόβλημα της καταγωγής και της εξελιχτικής πορείας της ανθρωπότητας.
Η περιπέτεια για την εξερεύνηση σπηλαίων είναι ένα από τα πολλά περιστατικά που πρόκειται να εξιστορήσει το βιβλίο τούτο. Στην έρευνα για τον Αδάμ πήραν μέρος βιολόγοι και γενεαλόγοι που ψάχνανε να βρουν το νήμα του μυστηρίου της ζωής στα εργαστήριά τους, στοχαστές που επαναστάτησαν ενάντια στις παλιές προλήψεις, καθηγητές που κήρυχναν από τις έδρες τους επαναστατικές θεωρίες για την αρχή των ειδών, και ερασιτέχνες που οι τυχαίες εφευρέσεις τους άνοιξαν νέα μονοπάτια στην έρευνα της προϊστορίας. Για όλ' αυτά τα κατορθώματα και τις ανακαλύψεις θα γίνει λόγος εδώ.
Η αποκάλυψη της προϊστορίας είναι ίσως το πιο δραματικό κεφάλαιο της φυσικής ιστορίας, γιομάτο εμπόδια και μπερδέματα καθώς και ανθρώπινες τραγωδίες. Κάθε καύκαλο, κάθε χεροποίητο πέτρινο πελέκι που βρίσκεται σε κάποιο μουσείο, έχει τη δική του, ξέχωρη τύχη. Εάν τα τεκμήρια της προϊστορίας εξεταστούν με το μάτι του επαγγελματία ερευνητή αποχτούν εξωτικήν αλήθεια που ξεπετάγεται απ' τα μουσεία, τις εκθέσεις και τις βιβλιοθήκες και διαλύει την ομίχλη της άγνοιας που σκοτεινιάζει τις αποφασιστικές για την τύχη του κόσμου μας εποχές της εξέλιξης του ανθρώπου και του πολιτισμού.
Σε τούτη την αφήγηση επιστημονικών γεγονότων επιστράτευσα τον ίδιο τον εξερευνητή, που με την εμπνευσμένη του μεγαλοφυΐα έγινε πρώτος αιτία τα γεγονότα να 'ρθουν στο φως. Γι' αυτό το λόγο υποχρεώθηκα να μπω σε ξένους επιστημονικούς χώρους, πέρα από το άμεσο θέμα μου, και να παραθέσω ντοκουμέντα, επιστολές και αναφορές, έτσι που στην όλη σύνθεση να μπορεί το κάθε ξεχωριστό γεγονός να είναι εποικοδομητικό. Έτσι ελπίζω πως ο αναγνώστης θα είναι σε θέση να πάρει μέρος στην περιπέτεια της έρευνας, στις εργασίες των ανασκαφών, στην ανακάλυψη λειψάνων της προϊστορικής εποχής και στις επιστημονικές συζητήσεις που τόσοι παρεξηγημένοι ερευνητές πέσανε θύμα τους. (Από τον πρόλογο του συγγραφέα)



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


ΧΕΡΜΠΕΡΤ ΒΕΝΤ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Βιβλίο πρώτο: Ο ΑΔΑΜ ΧΤΥΠΑΕΙ ΣΤΗΝ ΠΙΣΩ ΠΟΡΤΑ

Ι. ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ
Κάτω απ' τις κρεμάλες του Άλτντορφ
Ερευνητές, θρύλοι και απολιθώματα
Τα παραπονιάρικα ψάρια της Μπόντενζεε
Ο θλιμμένος σκελετός ενός παλιού αμαρτωλού
Ένα απολίθωμα με όνομα Μπέρινγκερ επάνω
Ο Βολταίρος είναι εναντίον
Επήγε ο Καίσαρας με ελέφαντες στην Αγγλία;

ΙΙ. Ο ΤΑΞΙΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ
Οι πλέχτρες (τα πτερύγια) γίνονται φτερούγες
Το χελιδόνι στον πάτο της θάλασσας
Γαμήλια έθιμα των λουλουδιών
Η ανακάλυψη του μαμούθ
Φοβερά είναι τα πλάσματά σου, Κύριε!
Ο άνθρωπος είναι ανώτερο ζώο
Ποιος μετράει τα είδη, ποιος γνωρίζει τα ονόματα;

ΙΙΙ. ΚΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟ ΖΩΟ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Έχουν και τα ζώα ψυχή
Ο αποκρουστικότατος μηχανικός άνθρωπος
Η φύση δε γνωρίζει σύστημα
Ό,τι δεν μπορεί να το ταξινομήσει, το λέει νόθο
Ο άνθρωπος είναι πίθηκος εκφυλισμένος

IV. ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ
Όλη η ανθρωπότητα στον κόρφο της Εύας
Ο καβγάς για το φύτρο μέσα στο αυγό
Ένας πρόγονος που εχάθη
Με το σήμα της Αφροδίτης
Η επανάσταση των φυσιοδιφών
Ελεύθερος ανταγωνισμός των όντων
Βιβλίο δεύτερο: Ο ΑΔΑΜ ΔΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΕΧΤΟΣ

V. ΤΟ ΖΩΟΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ
Έχει κι ο άνθρωπος μεσογνάθιο κοκαλάκι
Πάντα ρει - Η εφεύρεση του καθηγητή - Ο Θεός και η φύση είναι ένα
Ζώο και άνθρωπος από ένα αρχέτυπο
Μπορούν οι πίθηκοι να γίνουν άνθρωποι;

VI. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ
Ο διάβολος είναι φυτοφάγος
Άνθρωποι απολιθωμένοι δεν υπάρχουν
Τα όντα είναι προϊόντα των συνθηκών τους
Η καταδίκη του Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ
Ο πάπας των οστών και η κόκκινη λαίδη

VII. ΟΛΗ Η ΖΩΗ ΚΑΤΑΓΕΤΑΙ ΑΠ' ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ
Ο άνθρωπος - άγνωστο θηλαστικό
Ένα τρομερό παιδί της ζωολογίας
Χημεία του κυττάρου

VIII. ΚΑΙ ΟΜΩΣ Ο ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ!
Ο Κατακλυσμός ήταν περίοδος παγώνων
Ο πίθηκος του Πικερμιού
Πολύ κακό για τους προγόνου; του Αδάμ
Ο Παράδεισος του παλαιού ανθρώπου
Ένας κακομοίρης από το Νεάντερταλ
Χρονολογικό σύστημα του πυρόλιθου
Βιβλίο τρίτο: ΠΙΘΗΚΙΣΜΟΙ ΓΥΡΩ ΣΤΟΝ ΑΔΑΜ

IX. Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ
Στον ίσκιο του Έρασμου
Ο Τζίμμυ το φιλντισένιο κουμπί βρίσκει το δίκιο του
Η γέννηση μιας θεωρίας
Ένας κοσμογύριστος αλήτης κάνει να κατρακυλήσει μια χιονοστιβάδα
Το ζήτημα με τον παππού του μίστερ Χώξλεϋ
Στον διάβολο ο γορίλας
Η Εύα ακολουθεί τη σημαία του νικητή

Χ. ΦΥΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
Ο δαίμονας της τεχνικής και τα αινίγματα του κόσμου
Μπόμπες στη μπαρουταποθήκη
Ο Πιθηκάνθρωπος της Ιάβας
Πως η ζωή ήρθε στη Γη;

XI. ΤΗΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΣΟΥ
Ποντικοί θυσιάζουν τις ουρές τους
Θαύματα στα μπιζέλια του μοναστηρίου
Ένας μυστηριώδης αγρός κοντά στο Χίλβερσουμ
Η Φύση κάνει άλματα κατά κβάντα
Αυτοκτονία ενού φυσιοδίφη

XII. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΑΓΩΝΩΝ
Ο Δον Κιχώτης του Αλταμίρα
Μεγαλοφυίες, μάγοι και έμποροι καλλιτεχνημάτων
Σπηλαιοερευνητές
Ο Κάιν θάβει τον αδερφό Άβελ
Η καρπερή Αφροδίτη του Βίλλεντορφ
Οι εξπρεσσιονιστές ζωγράφοι του Βαλτόρτα
Αγέλες ζώα στα βραχοτοιχώματα της Αφρικής
Βιβλίο τέταρτο: Ο ΑΔΑΜ ΞΕΣΚΕΠΑΖΕΤΑΙ

XIII. ΡΟΔΟΧΑΡΑΜΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
Μια προϊστορική Πομπηία
Δυο άντρες για εκατόν εξήντα χιλιάδες μάρκα χρυσά
Στο λίκνο του ανθρώπου της Ευρώπης
Ο αμμόλακκος του κυρίου Ροές
Μια ψεύτικη ινδική καρύδα
Κωμωδία "άλλ' αντ' άλλων"
Φασαρία γύρω στο Όλντογουαιη

XIV. ΤΟ ΑΡΧΕΤΥΠΟΝ
Η δίκη για τον πίθηκο στο Ντάυτον
Μιλάτε χιμπαντζικά;
Κατάγεται το ζώο απ' τον άνθρωπο;
Ήταν ο γενάρχης μας λεμούριος;
Το αίμα είν' ένα υγρό ξεχωριστό
Ο πίθηκος νήπιο που είναι μέσα στον άνθρωπο
Πίσω προς τον γίββωνα

XV. ΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΓΑΝΤΕΣ
Η φυλετική πολιτική και το κρανίο του Στάινχαϊμ
Ο λογικός άνθρωπος ανεβαίνει από την ομίχλη
Μυστικά μέσα σε κινέζικα φαρμακεία
Σαρανταπέντε προ-άνθρωποι στο βουνό του δράκου
Ένα γένος γίγαντες
Δυναμίτης στο Στέρκφοστεϊν
Ο Κήπος της Εδέμ του Τράνσβααλ

ΧVI. ΟΙ ΠΡΩΙΜΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ
Το μυαλό, το ρόπαλο κι η πέτρα
Η κατάκτηση της πέμπτης ηπείρου
Η συντρόφισσα σπηλαιόβια αρκούδα
Η μάχη του Κραπίνα
Το σπίτι μου είναι το φρούριό