Ανατομία του Φασισμού και του Εθνικοσοσιαλισμού

Μία αντικειμενική επιστημονική ανάλυση, πέρα από ιδεολογισμούς, γραμμένη την περίοδο του Μεσοπολέμου από έναν κορυφαίο Έλληνα πολιτειολόγο.

Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο:

«Σκοπός του Κράτους [στον Εθνικοσοσιαλισμό] δεν δύναται να είναι τίποτε άλλο ή η διατήρησις και η ανάπτυξις της Φυλής. Εις τον σκοπόν αυτόν δέον να θυσιασθούν τα πάντα. Εις το σημείον αυτό διακρίνεται ριζικώς ο Εθνικοσοσιαλισμός από του Φασισμού, διότι κηρύσσει την προτεραιότητα του Έθνους έναντι του Κράτους. Αντιθέτως διά τον φασισμόν το Κράτος είναι εκείνο το οποίον δημιουργεί το Έθνος […] Εις αυτό το σημείον φαίνεται ολόκληρος η διαφορά ήτις υπάρχει μεταξύ Εθνικοσοσιαλισμού και Φασισμού. Ο πρώτος εδημιουργήθη και υφίσταται διά να πραγματοποιήση μίαν ιδέαν, την της φυλής, ήτις φυσικά δεν δύναται να πραγματοποιηθή χωρίς να ληφθούν υπ’ όψιν αι εκάστοτε συνθήκαι. Ο δεύτερος εγεννήθη μόνον και μόνον διά να αναστήση το Κράτος, να δημιουργήση την δύναμιν της επιβολής ήτις είχε πλήρως παραλύσει υπό το προηγούμενον καθεστώς. Ο Εθνικοσοσιαλισμός ανατρέπει το Κράτος, διότι τα ιδεώδη του είναι ταπεινά, και διότι θέλει να τα αντικαταστήση με άλλα. Ο Φασισμός ανατρέπει το Κοινοβουλευτικόν Κράτος, διότι δεν είναι Κράτος, θέλει κυρίως να δημιουργήση Κράτος. Δεν ενδιαφέρεται τόσον διά τα Ιδεώδη όσον διά την πραγματοποίησή των, διότι η πραγματοποίησις είναι η υψίστη απόδειξις της υπάρξεως μιάς κρατικής μηχανής […] Εις την παραδοχήν αυτήν της φυλής ως οντολογικής και δεοντολογικής κατηγορίας χωρίζεται ο φυλετικός του υπερανθρωπικού φασισμού. Εις αμφοτέρους όμως κοινή είναι η αντίληψις του αρχηγικού αξιώματος, ως αναθέσεως της αρχής εις πρόσωπον με απεριόριστα δικαιώματα, χωρίς κανένα φραγμόν, ειμή μόνον την πραγματικήν δύναμιν και ισχύν του».