Ο εχθρός στην πόρτα μας

Η ανά χείρας μελέτη αναζητεί την απάντηση σε ένα από τα πιο καυτά ερωτήματα που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες, και όχι μόνον, ελληνοτουρκικές σχέσεις, δηλαδή ποια από τις «δύο Τουρκίες» είναι πιο «ασφαλής», ή και λιγότερο απειλητική, ως γείτονας, η Τουρκία της κεμαλικής παράδοσης και του βαθέος στρατο-κράτους ή η κυβερνώσα μεταμοντέρνα αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με το περιούσιο στρατηγικό βάθος που «καπνίζει στις στέγες των σπιτιών από τις υπερκαυκάσιες στέπες ως τα έγκατα της Ανατολίας στις παρυφές του ματωμένου Ευφράτη», οριοθετώντας τα κατά τον Ρ.Τ. Ερντογάν «σύνορα της καρδιάς», τα οποία ωστόσο δεν σέβονται ιστορικά δικαιώματα και διεθνή δίκαια άλλων λαών;

Η πρώτη είναι «γνωστή και προβλέψιμη», εριστική και διεκδικητική. Η δεύτερη μοιάζει με μωσαϊκό από αντιφάσεις, που ζυγοσταθμίζει ισλαμισμό και λαϊκισμό, καπιταλισμό και ευρωπαϊσμό, πατριωτισμό και παντουρκισμό, άγνωστη, ακόμη και «απρόβλεπτη», όχι όσον αφορά τις ούτως ή άλλως διατυμπανιζόμενες και ευλαβικά τηρούμενες επεκτατικές και αναθεωρητικές υποσχέσεις, απειλές και προθέσεις της, αλλά αναφορικά με τις διαστάσεις του ρίσκου που αναλαμβάνει, και την ευελιξία στη διαμόρφωση και διαχείριση συμμαχιών.

Δεδομένης της σχετικότητας και των εκπλήξεων που επιφυλάσσει η ιστορία, η πρόβλεψη είναι σχεδόν αδύνατη. Έχει, εντούτοις, εξαιρετική σημασία να γνωρίζουμε τα γεγονότα, τα αίτια και τα κίνητρα που εξέθρεψαν είτε τον κεμαλισμό είτε τον οθωμανισμό και τη νεότερη ερντογανική εκδοχή του, καθώς και τις δυνατότητες ή τις αδυναμίες τους, χάριν όχι της πρόβλεψης, αλλά της πρόληψης ιστορικών καταστροφών και περαιτέρω διασάλευσης της ειρήνης και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.