Το Μαρτυρολόγιο του Αγίου Παντελεήμονα

Το παρόν σύγγραμμα αποτελεί μια ιστοριοδιφική ενασχόληση με την αρχαία Ρώμη, τη Νικομήδεια, την Αλεξάνδρεια, αλλά και την ελληνορωμαϊκή Ιατρική και άλλες επιστήμες, που αντιμετωπίζονται κριτικά από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου σκιαγραφούνται η άνοδος και η παρακμή της Ρώμης, που επέτρεψαν την επικράτηση του Χριστιανισμού. Ακόμα υπάρχει μια ιστορική περιγραφή της πατρίδας του αγίου Παντελεήμονα, της αρχαίας Νικομήδειας, την οποία ο μέγας διώκτης των χριστιανών αυτοκράτορας Διοκλητιανός κατέστησε πρωτεύουσα του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως καθώς ο άγιος Παντελεήμων σπούδασε στην αρχαία Αλεξάνδρεια, δίδεται έμφαση και στη μητρόπολη αυτή του πολιτισμού, με τη μυστηριώδη Βιβλιοθήκη και το πολυτελές Μουσείο της.
Στο δεύτερο μέρος του έργου πρώτα σταχυολογούνται ορισμένα επιστημονικά επιτεύγματα από την εποχή του αγίου Παντελεήμονα υπό ευρεία χρονική οπτική. Ακόμα υπάρχει μια περιγραφή της αρχαίας ιατρικής επιστήμης και των εκπροσώπων της. Αρχικά εξετάζεται η αρχαία ελλαδική ιατρική του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη και του Θεοφράστου. Κατόπιν δίνεται μια σύνοψη της Αλεξανδρινής Ιατρικής με κύριους εκπροσώπους τον Ηρόφιλο τον Χαλκηδόνα και τον Ερασίστρατο τον Κείο. Στο ίδιο μέρος σχολιάζονται συμβολές και θεωρίες ελασσονών γιατρών της Ρωμαϊκής Εποχής, αλλά και των σπουδαίων γιατρών Κέλσου και Γαληνού. Επίσης, δεν παραλείπονται μια σύντομη αναφορά στις επιστημονικές νεκροτομές σε ανθρώπους, αλλά και στη μάλλον εσφαλμένη θεωρία των τεσσάρων χυμών του ανθρώπινου οργανισμού που υπήρξε επιβλαβής για τους ασθενείς μέχρι και τον 19ο αιώνα.
Στο τρίτο μέρος του βιβλίου εξηγείται και αναλύεται η αρνητική και θετική κριτική του Χριστιανισμού προς την Ιατρική, σε γενικότερη σχέση με τη χριστιανική ηθική, όπως αναπτύχθηκε από τους Απολογητές και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Ακόμα γίνεται εκτενής αναφορά στις θαυματουργικές θεραπείες των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, οι οποίοι έδρασαν την ίδια εποχή με τον άγιο Παντελεήμονα. Δεν λείπει ακόμα μια σύγκριση του αρχαίου θεού της Ιατρικής Ασκληπιού με τον Ιησού Χριστό, ώστε να δειχθούν οι θεμελιώδεις διαφορές τους. Πρέπει να λεχθεί ότι όλη η χριστιανική αντιμετώπιση της αρχαίας ιατρικής γίνεται στη βάση της σωτηριώδους διδασκαλίας του Ιησού Χριστού, όπως αυτή φανερώθηκε στην Ιστορία και παραδόθηκε από τα Ευαγγέλια. Το βιβλίο κλείνει με το Μαρτυρολογίο του αγίου Παντελεήμονα σε νεοελληνική μετάφραση και ιστορικο-θεολογικά σχόλια.
Περιεχόμενα:
Πρόλογος
Εισαγωγή
Τόποι της δύναμης, της γέννησης και του πολιτισμού
Η άνθηση των επιστημών
Η χριστιανική αντιμετώπιση της Ιατρικής
Επίλογος
Abstract
Βιβλιογραφία
Εικόνες