Μεγάλη Βρετανία. Ένα ξενοδοχείο σύμβολο

Η "Μεγάλη Βρετανία" δεν είναι απλώς ένα ξενοδοχείο πολυτελείας στην Αθήνα - το πολυτελέστερο ασφαλώς στην Ελλάδα - αλλά ένας θεσμός. Από τη στιγμή που δέχθηκε τον πρώτο της πελάτη, το 1874, ως τις μέρες μας, η "Μεγάλη Βρετανία" αποτελεί σημείο αναφοράς της κοινωνικής, πολιτιστικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της Αθήνας και κατ' επέκταση της Ελλάδας.

Στα 126 χρόνια της λειτουργίας του ξενοδοχείου παρακολουθούμε την εξέλιξη μιας αγροτικής κυρίως κοινωνίας -μισό μόνον αιώνα από την απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό και την ίδρυση ενός μικρού, ανεξάρτητου, φτωχού κρατιδίου- σε μια πορεία σταδιακής αναβάθμισης σε ένα σύγχρονο κράτος και στη δημιουργία δυνατής αστικής τάξης με ευρωπαϊκό χαρακτήρα.






ΚΡΙΤΙΚΗ



«Μετά τον Παρθενώνα το περισσότερο γνωστό κτίριο στην Αθήνα για τους ξένους είναι το ξενοδοχείο "Μεγάλη Βρεταννία"» έγραφε με μια δόση υπερβολής ίσως ο Ρενέ Πυό στο βιβλίο του Revenons en Grece που εκδόθηκε στον Μεσοπόλεμο. H αλήθεια είναι πάντως ότι από τη στιγμή που δέχτηκε τον πρώτο του πελάτη, στα 1874, το ιστορικό ξενοδοχείο αποτέλεσε και συνεχίζει και σήμερα, μετά την εκ βάθρων ανακαίνισή του εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων, να αποτελεί σημείο αναφοράς της κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής της Αθήνας και κατ' επέκταση της Ελλάδας ολόκληρης. Το αρχικό κτίριο του Θεόφιλου Χάνσεν, προοριζόμενο για οικία της οικογένειας Δημητρίου, ήταν ένα πρωτοπόρο για την εποχή του νεοκλασικό δημιούργημα. Στοιχεία εκείνου του αρχιτεκτονικού ύφους επέζησαν και μετά τη ριζική ανακαίνιση του 1959, έτσι ώστε στις μέρες μας η «Μεγάλη Βρεταννία» να κυριαρχεί στην πλατεία Συντάγματος, χαρίζοντας στη μεγαλύτερη πλατεία της πρωτεύουσας μια γοητεία και μια αίγλη εποχών αλλοτινών.

Πρώτος ιδιοκτήτης της ο Ηπειρώτης Σάββας Κέντρος, που μετέφερε στο κτίριο του Συντάγματος, μόλις εκκενωθέντος από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, μια ήδη ακμάζουσα ξενοδοχειακή μονάδα με την ίδια επωνυμία. Λίγα χρόνια αργότερα ο αυτοδημιούργητος Ηπειρώτης ήρθε σε επαφή με έναν τολμηρό νέο, πρώην μάγειρο του παλατιού, με λαμπρή μαθητεία στην τέχνη της ξενίας στη Γαλλία, τον Στάθη Λάμψα. Οι δυο τους ένωσαν τις δυνάμεις τους και σε λίγο η Αθήνα απέκτησε το πρώτο ευρωπαϊκών προδιαγραφών ξενοδοχείο της. Ο πολυτελής διάκοσμος, η προσεγμένη επίπλωση και τα βαρύτιμα σκεύη, σε συνδυασμό με το υψηλών προδιαγραφών εστιατόριο που διέθετε, ανέδειξαν το ξενοδοχείο σε έναν από τους ελάχιστους χώρους, όπου κατά τον E. Ροΐδη «ο πλούσιος Ευρωπαίος γαστρίμαργος δύναται να ικανοποιήση την λαιμαργίαν του» (Λεύκωμα Ολυμπιακών Αγώνων, 1896). Ηταν δε τόση η φήμη της κουζίνας του, που ο φοβερός και τρομερός Σουρής σκάρωσε ποίημα ολόκληρο που μεταξύ των άλλων διεκήρυσσε: Ξενοδοχείον, ως αυτό, δεν έγινε ακόμα· / εκεί το αθάνατο νερό και του πουλιού το γάλα· / κ' ημεδαποί κι αλλοδαποί φωνάζουν μ' ένα στόμα: / «Μέγας ο Λάμψας αληθώς και όλα του μεγάλα!».

Εν τω μεταξύ ο Στάθης Λάμψας συνεταιρίστηκε με τον Θεόδωρο Π. Πετρακόπουλο, έναν οξυδερκή δημοσιογράφο, ο οποίος εγκατέλειψε τη διεύθυνση της Εστίας για να αναλάβει τις τύχες της «Μεγάλης Βρεταννίας» αλλά και της μοναχοκόρης τού Λάμψα Μαργαρίτας, κατά τα ήθη της εποχής. Οι χώροι του ξενοδοχείου σύντομα έγιναν στέκι των ευκατάστατων αστών: πολιτικών, καλλιτεχνών, διανοουμένων. Εκεί δίνονταν χοροεσπερίδες κραταιών συλλόγων ή σωματείων και γαμήλια δείπνα της υψηλής κοινωνίας - ο περίφημος «Χορός της Αμυγδαλιάς» ξεκίνησε στη διάρκεια του Μεσοπολέμου από μια ιδέα του μετέπειτα διευθυντή της «Μεγάλης Βρεταννίας» Γ. Κανέλλου και εξελίχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις της κοσμικής Αθήνας. Εκεί φιλοξενήθηκαν επίσημες αντιπροσωπείες κρατών, ξένοι πολιτικοί, εστεμμένοι, ηθοποιοί, αθλητές, αοιδοί και καλλιτέχνες διεθνούς φήμης. Το βαρύτιμο βιβλίο επισκεπτών του ξενοδοχείου υπέγραψαν μεταξύ άλλων ο Φράνκο Τζεφιρέλι και η Μαρία Κάλλας, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και η Σοφία Λόρεν, ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο Γουίνστον Τσόρτσιλ, ο Δημήτρης Μητρόπουλος και ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, η Ιντιρα Γκάντι και ο Χέλμουτ Κολ, ο Ντέιβιντ Μπάουι και ο Φράνσις Φορντ Κόπολα.

Δ. ΧΟΥΛΙΑΡΙΑΚΗΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ , 29-06-2003