Η ελληνική γεωργία προς το 2010

Το βιβλίο αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και χρήσιμη ανάλυση
ορισμένων πλευρών της ελληνικής γεωργίας και μια προσπάθεια
ανίχνευσης του μέλλοντός της, με συμβολικό ορόσημο το έτος
2010.



Το συλλογικό βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Παπαζήση, με επιμέλεια του καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ναπ. Μαραβέγια, αποτελεί μια σημαντική συλλογική προσπάθεια ανάλυσης της σημερινής κατάστασης της ελληνικής γεωργίας και ταυτόχρονα ανίχνευσης του μέλλοντός της. Αποτελείται από εννέα κεφάλαια-μελέτες.


Στο πρώτο κεφάλαιο ο Χρ. Ζιωγάνας αναλαμβάνει να αναλύσει την ανάπτυξη και την κρίση της ελληνικής γεωργίας εξετάζοντας το επίπεδο εκσυγχρονισμού της και τις ως σήμερα δυνατότητες προσφοράς αγροτικών προϊόντων και αναζητώντας τις προοπτικές με συμβολικό όριο το έτος 2010. Ο Π. Λαζαρίδης στο δεύτερο κεφάλαιο προχωρεί σε μια ποσοτική διερεύνηση με βάση τη σημερινή κατάσταση των εξελίξεων στην εγχώρια ζήτηση αγροτικών προϊόντων για ανθρώπινη κατανάλωση.


Στο τρίτο κεφάλαιο οι Κ. Τσιμπούκας και Στ. Τσουκαλάς επιχειρούν μια στατιστική ανάλυση των εξελίξεων στον αριθμό και στη διάρθρωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων αναλύοντας τις προοπτικές διεύρυνσής τους (με αντίστοιχη μείωση του αριθμού τους), τη σχέση μεγέθους/προσανατολισμού και ύψους εισοδήματος κ.ά. στην προοπτική του 2010. Στο τέταρτο κεφάλαιο ο Π. Σπαθής αναλύει τις εξελίξεις στην τραπεζική χρηματοδότηση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, από την οποία εξαρτάται ο εκσυγχρονισμός τους, διαγράφοντας τις προοπτικές με δεδομένη την απελευθέρωση του τραπεζικού συστήματος και τον επιχειρούμενο εκσυγχρονισμό της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας.


Ο Π. Καρανικόλας και ο Ν. Μαρτίνος στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζουν το φαινόμενο της όλο και εντονότερης διαφοράς στο παραγωγικό πρότυπο της γεωργίας μεταξύ πεδινών -ορεινών- νησιωτικών και περιαστικών περιοχών αναλύοντας το περιεχόμενό του και υποδεικνύοντας την αναγκαιότητα διαφοροποιημένης αγροτικής πολιτικής προκειμένου να αναπτυχθεί κάθε περιοχή-τύπος με βάση τα χαρακτηριστικά και τη δυναμική των τοπικών κοινωνιών στην προοπτική της επόμενης δεκαετίας.


Οι Λ. Λουλούδης, Ν. Μπεόπουλος και Γ. Βλάχος αναλύουν στο έκτο κεφάλαιο τη νέα φιλοσοφία της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανάπτυξης γεωργικών παραγωγικών μεθόδων φιλικών στο περιβάλλον και γενικότερα της προστασίας των φυσικών πόρων από την εντατική γεωργία. Με βάση την ανάλυσή τους προχωρούν σε εκτιμήσεις για τη σημερινή κατάσταση και για τις προοπτικές ενός εκσυγχρονισμού της ελληνικής γεωργίας που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη προστασίας των φυσικών πόρων και παραγωγής υγιεινών τροφίμων.


Οι Κ. Παπαγεωργίου και Π. Καλδής εξετάζουν στο έβδομο κεφάλαιο τη σημερινή κατάσταση των συνεταιρισμών διαπιστώνοντας τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν εξαιτίας των προβλημάτων που συσσωρεύθηκαν στο παρελθόν από άστοχες ή λανθασμένες επιλογές των ίδιων των αγροτών και κυρίως της κρατικής παρέμβασης. Αφού επισημαίνουν τη σημασία των συνεταιρισμών για την ανάπτυξη της γεωργίας και γενικότερα του αγροτικού χώρου προχωρούν σε εκτιμήσεις για το μέλλον υποδεικνύοντας τις προϋποθέσεις προκειμένου οι συνεταιρισμοί να ξεπεράσουν τα σημερινά προβλήματά τους και να αποτελέσουν σημαντικό στήριγμα στην προσπάθεια εξόδου της ελληνικής γεωργίας από τη σημερινή κρίση.


Στο όγδοο κεφάλαιο ο Δ. Μουτσάτσος αναλαμβάνει να εξετάσει ολόκληρο το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων της ελληνικής γεωργίας, τόσο στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου όσο και στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας, περιλαμβάνοντας στην ανάλυσή του και το ζήτημα της αναμενόμενης διεύρυνσης της ΕΕ προς τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στόχος της ανάλυσης που επιχειρεί είναι να δείξει πόσο διαφορετικά αναμένεται να είναι τα δεδομένα την επόμενη δεκαετία, όπου φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει και στη γεωργία μια γενικευμένη απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, με συνακόλουθη αύξηση του διεθνούς ανταγωνισμού, ενώ ταυτόχρονα η κρατική παρέμβαση θα περιορισθεί δραστικά σε παγκόσμια κλίμακα.


Στο ένατο και τελευταίο κεφάλαιο οι Ν. Μαραβέγιας και Γ. Μέρμηγκας εκτιμούν τις επιπτώσεις της συμμετοχής της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάνω στην ελληνική γεωργία, τόσο λόγω της εφαρμογής της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής όσο και λόγω της πλήρους απελευθέρωσης του ενδοκοινοτικού εμπορίου αγροτικών προϊόντων. Το ζήτημα που τίθεται είναι, από τη μία πλευρά, κατά πόσο η εφαρμογή της ΚΑΠ στην Ελλάδα θα γίνει με τρόπο που θα συμβάλει στην άμβλυνση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ελληνική γεωργία και από την άλλη κατά πόσο θα υπάρχει και με ποια μορφή η Κοινή Αγροτική Πολιτική ώς το 2010, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη μείωση της δημόσιας παρέμβασης σε διεθνή κλίμακα. Όπως προκύπτει από την παραπάνω παρουσίαση, το συλλογικό αυτό βιβλίο καλύπτει σε μεγάλη έκταση όλα σχεδόν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική γεωργία για τα οποία θα πρέπει να βρεθούν λύσεις στο μέλλον. Νομίζουμε ότι αποτελεί μια ουσιώδη συμβολή στην ελληνική βιβλιογραφία και θα πρέπει να διαβασθεί με προσοχή τόσο από τους υπευθύνους διαμόρφωσης της αγροτικής πολιτικής στη χώρα μας όσο και από τους ενδιαφερόμενους επιστήμονες και ερευνητές.

Δημήτρης Δαμιανός, «ΤΟ ΒΗΜΑ», 13-05-2001