Ιστορική επισκόπηση των εγκληματολογικών θεωριών κατά τον 19ο αιώνα

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η επισκόπηση των εγκληματολογικών θεωριών κατά τον 19ο αιώνα και συγκεκριμένα έως και την εμφάνιση της Ιταλικής Θετικής Σχολής, που ταυτίζεται με τη γένεση της Επιστήμης της Εγκληματολογίας. Το πλαίσιο αυτό συμπληρώνεται από μία συνοπτική ανασκόπηση των εγκληματολογικών θεωριών έως τον 19ο αιώνα, με ιδιαίτερη έμφαση στη χρονική περίοδο του 18ου αιώνα, καθώς η τελευταία συνεισέφερε κατά πολύ στις μεταγενέστερες εξελίξεις.

Ειδικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται συνοπτικά η προαναφερόμενη εξέλιξη των εγκληματολογικών θεωριών έως τον 19ο αιώνα, αφού προηγουμένως επισημανθεί η αναγκαιότητα της ιστορικής προσέγγισης της Εγκληματολογίας. Γίνεται αναφορά στη συμβολή των προδρόμων, της κλασσικής σχολής και συγκεκριμένα στην προσέγγιση του Beccaria, στην ωφελιμιστική προοπτική του Bentham, καθώς και στην επιρροή τη φυσιογνωμικής στη μελέτη του εγκλήματος. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η συμβολή της φρενολογίας τόσο στη μελέτη του εγκλήματος όσο και του εγκληματία, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η μετέπειτα επιρροή της στους κόλπους της εγκληματολογίας, της ποινολογίας και της νομικής επιστήμης. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στις επιμέρους προσεγγίσεις της έννοιας της ηθικής και διανοητικής παραφροσύνης, όπως αυτές προέκυψαν από το σύνολο των θεωρητικών που επεχείρησαν να την ερμηνεύσουν και να αναδείξουν τη συσχέτισή της με το εγκληματικό φαινόμενο.

Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται η επιρροή της ιδέας του εκφυλισμού στην προσέγγιση του εγκληματικού φαινομένου και ειδικότερα η συμβολή της στην ερμηνεία της εγκληματικότητας, η σχέση αλληλεπίδρασης εγκληματικότητας και εκφυλισμού, η σύνδεση του εγκλήματος με ένα σύνολο κοινωνικών προβλημάτων που απορρέουν –όπως υποστηρίζεται– από τον εκφυλισμό καθώς και η σύνδεση του τελευταίου με την έννοια της εξέλιξης. Στο πέμπτο κεφάλαιο επιχειρείται η παρουσίαση της συμβολής των εγκληματολογικών στατιστικών στη διερεύνηση του εγκληματικού φαινομένου. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζεται η γένεση της Επιστήμης της Εγκληματολογίας, η οποία, κατά τους περισσότερους μελετητές, έλαβε χώρα στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ως συνέπεια της δράσης της ιταλικής θετικής σχολής. Γίνεται αναφορά στις κυριότερες θέσεις των ιδρυτών της, Lombroso, Ferri και Garofalo και αναδεικνύονται συνοπτικά ορισμένες από τις αντιδράσεις που διατυπώθηκαν στο έργο τους, ενώ παράλληλα σκιαγραφείται η γενικότερη συμβολή τους στις μεταγενέστερες θεωρητικές, και όχι μόνο, προσεγγίσεις.