Αμπελάκια Θεσσαλίας

Η Κοινή Συντροφία και Αδερφότης των Αμπελακίων οργανώθηκε σε κοινοτική και υπερκοινοτική βάση, λειτούργησε δε με συνεργατικούς κανόνες καθολικής συμμετοχής των κατοίκων στις παραγωγικές και εμπορικές δρστηριότητες, για περισσότερα από τριάντα χρόνια (1780-1812). Τα δύο γνωστά καταστατικά των Αμπελακίων των ετών 1780 και 1795, τα οποία καταγράφουν ορισμένα μόνο δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών, αποτελούν από τότε έως και σήμερα, κείμενα ισότιμων παραγωγικών σχέσεων, πρωτότυπων και πρωτοποριακών, όχι μόνο για μια ελληνική κοινότητα της τότε οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπως τα Αμπελάκια, αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη της εποχής εκείνης αλλά και της σημερινής.
Η Κοινή Συντροφία αποτελείτο από πολλές μικρότερες Συντροφίες, δηλαδή εταιρίες παραγωγής και εμπορίας κόκκινων βαμβακερών νημάτων, οι οποίες δρούσαν καθεμία χωριστά από τις άλλες και αποκλειστικά για τον εαυτό τους. Οι μικρότερες αυτές Συντροφίες, αφ' ενός για να είναι πιο παραγωγικές και αφ' ετέρου για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση νημάτων σε μια διευρυνόμενη ευρωπαϊκή αγορά, αποφάσισαν ύστερα από συζητήσεις αρκετών ετών κατά τη δεκαετία του 1770, να συνενωθούν σε μια και μόνη, την Κοινή Συντροφία. [...]
Το έργο χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη:
Το πρώτο μέρος αφιερώνεται στη διεξοδική παρουσίαση του υλικού για τις ελληνικές κοινότητες (κεφάλαιο πρώτο), για την ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία (κεφάλαιο δεύτερο), ειδικότερα για το Αμπελακιώτικο σύστημα, την έδρα και τη λειτουργία της Κοινής Συντροφίας, για τις δραστηριότητες στη Δυτική Ευρώπη και άλλες Ηπείρους (κεφάλαιο τρίτο) και τέλος, αναφορές στη διάλυση του Συνεταιρισμού και στα επιγενόμενα.
Στο δεύτερο μέρος ο ερευνητής και συγγραφέας προσθέτει ολόκληρη σχεδόν την υφισταμένη, ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία. Η συγκέντρωση και δημοσίευση της βιβλιογραφίας, όπως βέβαια και το δημοσιευμένο υλικό, πρωτότυπο εν πολλοίς και συμπληρωματικό του υπάρχοντος, σίγουρα θα αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον για τα Αμπελάκια και την οικονομική και κοινωνική ταυτότητα της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδος αλλά και της Ευρώπης, η οποία κινδυνεύει να ξεχασθεί κάτω από τη γυαλάδα της πλαστικής παγκοσμιοποίησης των αγορών και της ευρωπαϊκής σύγκλισης.
Για να μην ξεχνάμε ότι η σύγχρονη ευρωπαϊκή και παγκόσμια εμπορευματική, τραπεζική και χρηματιστηριακή οικονομία ξεκινάει από οικονομικά και κοινωνικά δρώμενα, όπως αυτή των Αμπελακίων, στα οποία πρώτος και τελευταίος παράγοντας και αποδέκτης ήταν ο συνεργατικός άνθρωπος.

(από τον πρόλογο του βιβλίου, Διονύσης Μαυρόγιαννης)