Απομνημονεύματα

Διαβάζοντας τα Απομνημονεύματα του Βολταίρου έχει κανείς την αίσθηση ενός ανθρώπου που μιλά με την πένα, ενός σπινθηροβόλου συνομιλητή. Αλλάζει ύφος, θέμα, διάθεση, με απίστευτους ρυθμούς. Πραγματεύεται τα μεγαλύτερα ερωτήματα με αφορμή τα πιο ασήμαντα γεγονότα και αντιστρόφως: «Ο αυτοκράτορας Κάρολος ΣΤ΄ απεβίωσε τον Οκτώβριο του 1740, από αποπληξία, μετά από δυσπεψία που του προκάλεσε ένα πιάτο μανιτάρια. Και τα μανιτάρια αυτά άλλαξαν τη μοίρα της Ευρώπης…»

Ο Βολταίρος και ο Φρειδερίκος Β' της Πρωσίας πρωταγωνιστούν στη σκηνή της εποχής, ο ένας διά του πνεύματος, ο άλλος διά των όπλων. Η σχέση τους, όπως την περιγράφει ο Βολταίρος, είναι ένα παράξενο παιχνίδι όπου διαπλέκονται η ματαιοδοξία, ο θαυμασμός, το συμφέρον, ο φθόνος, η καχυποψία και η γελοιότητα.
Τα «Απομνημονεύματα», θαυμαστά μέσα στην ελαφρότητά τους, δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα του συγγραφέα και της εποχής.