Το Μεσολόγγι των ιδεών

Η μελέτη των ιδεολογικών στοιχείων του Μεσολογγίου πάντοτε προσείλκυε το ενδιαφέρον μου. Αναζητούσα από παλιά μια ευκαιρία να μπω μέσα στο σκεπτικό των εξοδιτών και να διερευνήσω τα ιδεολογικά της πόλης που εκφράστηκε κυριαρχικά και κορυφαία στον αγώνα του '21. Βρήκα πολλούς και πολλά να μιλάνε για τα ιστορήματα, για τα γεγονότα, για τα κατορθώματα. Φαντάστηκα περισσότερα απ' όσα γράφτηκαν κατά καιρούς και εντυπωσιάστηκα.

Περπάτησα τους τόπους της θυσίας έναν-έναν. Αφουγκράστηκα τους καημούς εκείνου του λαού, όπως τους τραγούδησε η λιμνοθάλασσα. Μίλησα πολλές φορές για τα γεγονότα και τους δραματουργούς τους. Ανακάλεσα, σε επίσημη ομιλία μου τις ψυχές απ' το υπερπέραν, των πρωταγωνιστών και προμάχων του "Φράχτη" και τους κάλεσα να μιλήσουν και να διδάξουν οι ίδιοι. Δεν ένιωσα όμως τη "γλυκάδα" του φεγγοβόλου εκείνου εγχειρήματος.

Το κείμενο της απόφασης της εξόδου που μας παρέδωσε ο γραμματέας της, ο Νικόλας Κ. Κασομούλης, όπως το διάβασα, μου έλυσε τις απορίες και με ξενάγησε μέσα στις σκέψεις του λαού και των αρχόντων. Είδα με άλλο μάτι τα γεγονότα. Τα είδα με το ερευνητικό μάτι του δασκάλου που έμαθε να διαβάζει ερμηνευτικά τις λέξεις και να αποκαλύπτει τα νοήματά τους. Γνώρισα την καρδιά των ανθρώπων και ξεδίπλωσα τις σκέψεις τους. Εκεί συνάντησα το θαύμα!

Εκεί γνώρισα "το Μεσολόγγι των ιδεών" και με τη γραφίδα μου προσπάθησα να τις αναδείξω, θέλω να παραδώσω αυτές τις ιδέες ξεκάθαρες και ανόθευτες στην Πόλη μου και τους κατοίκους της. Το Ιερό Μεσολόγγι! Θέλω να τις μάθουν τα νιάτα της Ελλάδας. Να τις θωπεύσουν απλοϊκοί και επίσημοι. Να τις γνωρίσουν όσοι επισκέπτονται, προσκυνητές, το Μεσολόγγι. Να μυηθούν, Έλληνες και ξένοι, στον ιδεόκοσμο της "πόλης του νερού"!

Με αυτές τις σκέψεις ολοκλήρωσα την πραγματεία μου αυτή την οποία και προσθέτω στη γραμματολογία και την ιστοριολογία του Μεσολογγίου. [...]