Η άχρονη χώρα

Ο χρόνος τρέχει και καταπίνει τα πάντα στο πέρασμά του, μικρά ή μεγάλα, γράφει κανείς, παλεύοντας να γατζωθεί σε κάποια χαραμάδα προτού τον συνθλίψει ο σισύφειος λίθος, ξανακοιτάζει κάθε τόσο τα γραφτά του, πάντα απαράλλαχτα, πάντα ίδια, στο βάθος, μονάχα οι λεπτομέρειες πάνω στα πρόσωπα δίνουν την αυταπάτη της αλλαγής -σκυμμένοι σε παλιές φωτογραφίες, ζούμε, πεθαίνουμε κάθε μέρα σε μια περίληψη ποηγουμένων.
Μια τέτοια περίληψη είναι και τούτο το βιβλίο, από εφήμερα σχόλια που παλεύουν να γλιτώσουν από την αναπόδραστη μοίρα τους, ξαναδουλεμένα από την αρχική τους μορφή, όπως είχαν παρουσιαστεί στη στήλη «Δρόμοι», στην εφημερίδα Τα Νέα, όσα από αυτά αντέχουν ακόμη στην πραγματικότητα, που πάντα ξεπερνάει κάθε φαντασία.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Κείμενα που αποκαλύπτουν μιαν άλλη διάσταση της καθημερινότητας, τότε που το εφήμερο παύει πια να είναι στιγμιαίο και διασώζεται μέσα στον χρόνο. 'Ολα αυτά με τα πιο ταπεινά υλικά της δημοσιογραφίας, εμπνευσμένα από το μερικό και το περιφρονημένο, που αποσπασμένα από το χαρτί της εφημερίδας ζητούν την αναγνωστική διάρκεια του βιβλίου: «Θραύσματα, σπαράγματα, μεταφράσματα από ιδέες φωτεινές που διαβάζουμε γι' αυτές και που στις σκοτεινές χαραμάδες ανάμεσά τους μπόρεσαν ίσως να χωρέσουν κάποιες πρωτότυπες σκέψεις», όπως γράφει στον πρόλογό του.

Αυτό είναι το βιβλίο Αχρονη χώρα του αρθρογράφου των «Νέων» (στήλη «Δρόμοι») Ρούσσου Βρανά, καθημερινού σχολιαστή γεγονότων που δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι μπορούν να αναζητήσουν την «αιωνιότητα» ενός βιβλίου. «Σαν παλτό με χίλιες τσέπες, η "άχρονη χώρα" στήνει ένα είδος πνευματικού καζαμία που παρακολουθεί έναν άγνωστο κύκλο του χρόνου», όπως έγραψε ο Κωστής Παπαγιώργης στο «Αθηνόραμα».

Με θεματολογία που στέκεται στα μεγάλα προβλήματα μέσα από μικρές λεπτομέρειες, το βιβλίο μοιάζει με μια αέναη περιήγηση στον περίπλοκο και απρόβλεπτο κόσμο του ανθρώπου. «Με τίτλους που θυμίζουν Ιούλιο Βερν, μας υποβάλλει στην ιδέα των παλιών μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα, συνδυάζοντας την εγκυκλοπαιδική γνώση με τα μεγάλα προβλήματα του εικοστού αιώνα» είπε ο κριτικός λογοτεχνίας Δημοσθένης Κούρτοβικ στην παρουσίαση του βιβλίου. «Ο τρόπος που τα συνδέει όλα αυτά θυμίζει Ηρόδοτο, με την έννοια ότι ξεκινά από κάπου για να καταλήξει κάπου αλλού, με ενδιάμεσα μια περιήγηση στον κόσμο».

Με την αναζήτηση της ειρωνείας της ιστορίας, με την ανατροπή σε κατεστημένες δοξασίες, με την ανάδειξη της λεπτομέρειας που είτε θα αναδείξει το μεγάλο γεγονός είτε θα φωτίσει μιαν άλλη όψη του ανθρώπινου προσώπου, ο Ρούσσος Βρανάς έχει υιοθετήσει μια πολύ ιδιαίτερη προσέγγιση στο βιβλίο του. Θεματικά καταπιάνεται με τα μεγάλα ζητήματα της ζωής. Αυτό φυσικά είναι μια συνταγή για καταστροφή, ιδίως για έναν μη ειδικό.

Ο συγγραφέας όμως σε καμία στιγμή δεν παριστάνει τον ειδικό που βυθίζεται στον πυθμένα του θέματός του. Από τον προορισμό μοιάζει να προτιμάει το ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο, που γίνεται συναρπαστικό ακριβώς επειδή τίποτε σε αυτό δεν θεωρείται εκ των προτέρων δεδομένο. Είναι ένα ταξίδι στην αέναη ανθρώπινη περιπέτεια, ένα ταξίδι που βρίσκει μια πύλη μέσα στον χρόνο, για εκείνους που δεν φοβούνται την πικρή γεύση που αφήνει συχνά στο στόμα ο ατέλειωτος δρόμος.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΟ ΒΗΜΑ , 14-07-2002