Ο πόλεμος των φτωχών

Το 1524 οι φτωχοί ξεσηκώνονται στον Νότο της Γερμανίας. Η εξέγερση επεκτείνεται, σύντομα εξαπλώνεται στην Ελβετία και την Αλσατία. Μια μορφή ξεχωρίζει μέσα στο χάος: η μορφή ενός νεαρού θεολόγου, που μάχεται μεταξύ των εξεγερμένων. Ονομάζεται Τόμας Μύντσερ. Η τρομερή ζωή του είναι μυθιστορηματική. Αυτό σημαίνει ότι θα άξιζε να τη ζήσουμε? άρα και να την αφηγηθούμε.

***

Το ξέρουμε από τον καιρό του Ρουσσώ ότι η ανισότητα έχει μια πολύ παλιά και τρομερή ιστορία, που δεν έχει ακόμα τελειώσει. Ο Πόλεμος των φτωχών αφηγείται ένα σκληρό και όχι πολύ γνωστό επεισόδιο των μεγάλων λαϊκών εξεγέρσεων.

Τον 16ο αιώνα το κίνημα της Μεταρρύθμισης των διαμαρτυρομένων ξεσηκώνεται ενάντια στην εξουσία και στα προνόμια. Γρήγορα, όμως, σημειώνει μια παύση, κάνει ένα βήμα πίσω, αστικοποιείται. Οι χωρικοί, ωστόσο, οι φτωχοί των πόλεων, στους οποίους εξακολουθούν να τάζουν την ισότητα στον ουρανό, αναρωτιούνται: «Και γιατί να μην έχουμε ισότητα τώρα, εδώ, στη γη;»

Ακολουθεί μια μανιασμένη πάλη ανάμεσα στους ισχυρούς, στους συμβιβασμένους προτεστάντες, και τους άλλους, τους εξαθλιωμένους. Μερικοί θεολόγοι ηγούνται των δεύτερων. Ο Τόμας Μύντσερ είναι ένας από αυτούς· έχει σημαδέψει τις μνήμες με την αποφασιστικότητα και τον δυναμισμό του ύφους του. Ο Πόλεμος των φτωχών αφηγείται την ιστορία του. Την ιστορία μιας εξέγερσης διά του λόγου, την οποία αποτυπώνει με αμεσότητα η ευρηματική δύναμη της γραφής του Ερίκ Βυϊγιάρ.

***

Από την πρώτη κιόλας παράγραφο αυτού του θυελλώδους έργου ιστορικής μυθοπλασίας, ο Βυϊγιάρ καθηλώνει τον αναγνώστη του. Τοποθετώντας τη δράση του βιβλίου στην εποχή που οι θρησκευτικές διαμάχες έστελναν τα έθνη στον πόλεμο και τους ανθρώπους στην πυρά, ο Βυϊγιάρ περιγράφει τη ζωή ενός λησμονημένου οραματιστή, τόσο σε ένα εντυπωσιακό έργο επικαιροποίησης ενός ιστορικού γεγονότος όσο και σε ένα επαναστατικό κήρυγμα, μια παθιασμένη καταγγελία της ανισότητας.

Από το υπόμνημα της κριτικής επιτροπής για το International Booker

Ο Ερίκ Βυϊγιάρ γεννήθηκε το 1968 στη Λυών. Σπούδασε νομικά, πολιτικές επιστήμες και φιλοσοφία (με τον Ζακ Ντεριντά). Έχει δημοσιεύσει ποιήματα και μυθιστορήματα και έχει σκηνοθετήσει δύο ταινίες.

Έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με τα βραβεία Franz Hessel (για δύο βιβλία του, το Κονγκό και το La Bataille d’Occident), Alexandre-Vialatte (για το 14η Ιουλίου και για το σύνολο του έργου του), καθώς και με το Goncourt 2017 για την Ημερήσια διάταξη.

Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Ημερήσια διάταξη, Κονγκό και 14η Ιουλίου.

Ο Πόλεμος των φτωχών ήταν στη βραχεία λίστα υποψηφιοτήτων για το βραβείο International Booker.

***

Ένα μικρό αριστούργημα, πυκνό και αιχμηρό. Επίκαιρο, καυτό και παγερό συνάμα, σε αφήνει άναυδο.

L’Obs

Κείμενο λυρικό και ανατρεπτικό, με φοβερή ενέργεια.

Telerama

Πλούσιο βιβλίο, τόσο από λογοτεχνική όσο και από ιστορική άποψη, που, σχεδόν αναγκαστικά, μας προκαλεί τον θαυμασμό.

Πιερ Ασουλίν

Λίγες σελίδες, αξεπέραστες, απαλλαγμένες από καθετί περιττό. Αυτός ο σπεσιαλίστας των σύντομων ιστορικών αφηγημάτων εστιάζει με απαράμιλλο τρόπο σε μια στιγμή του ιστορικού παρελθόντος, την αποϊεροποιεί, την κάνει προσιτή σε εμάς και υποδεικνύει τις αναλογίες της με τον σύγχρονο κόσμο.

Lire

Ο Ερίκ Βυϊγιάρ δεν κρύβει τη συμπάθειά του για τον ήρωά του, ούτε για τις λαϊκές εξεγέρσεις όλων των εποχών. Η γραφή του, πολύ ακριβής, οι φράσεις του, υπέροχα λιτές, δεν καταφεύγουν ποτέ στο κήρυγμα.

Le Monde

Ένα ακόμα βιβλίο του Βυϊγιάρ με το θέμα που διαπερνά όλο του το έργο: την ανισότητα που, όσο ποτέ άλλοτε, απηχεί την επικαιρότητα.

Le Nouveau Magazine Litteraire