Ασκληπιός. Η λατρεία του Έλληνα Θεού της ιατρικής

Ο Ασκληπιός υπήρξε ένας από τους πλέον αγαπητούς θεούς των αρχαίων προγόνων μας. Ως ήρωας, ως ημίθεος ή ως θεός αποτέλεσε το έσχατο καταφύγιο των νοσούντων και πηγή ελπίδας για τους πάσχοντες. Η λατρεία του εκφράζει πολιτιστικό βίωμα και θρησκευτική ευσέβεια.

Το βιβλίο της Alice Walton αποτελεί μιαν ενδιαφέρουσα αρχαιολογική/ θρησκειολογική μελέτη σχετική με την αρχαία λατρεία του Ασκληπιού, όπως τη συναντούμε στη μητροπολιτική Ελλάδα, στις ελληνικές αποικίες αλλά και στον ελληνιστικό και ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Αν και γραμμένο το 1893, παρουσιάζει μιαν εκπληκτική επιστημονική πληρότητα και η Alice Walton, κάτοχος του θέματος και βαθειά γνώστρια των σχετικών πηγών, κατορθώνει να κρατήσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών αμείωτο, τόσο με τη γλαφυρότητα και την ενάργεια των περιγραφών της όσο με την επιστημονική της δεινότητα.





Εκατόν δεκατρία χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της στα αγγλικά μεταφέρεται στη γλώσσα μας η σημαντική -είναι αλήθεια- μονογραφία της Αλις Γουόλτον για τον Ασκληπιό και τη λατρεία του Ελληνα θεού της Ιατρικής. Και παρότι πιο πρόσφατες εργασίες έχουν ρίξει αρκετό φως στο θέμα της θεραπείας κατά την αρχαιότητα, βιβλία για τη λατρεία του Ασκληπιού δεν υπάρχουν πολλά. Ο Ασκληπιός, που χαρακτηρίζεται από τις αρχαίες πηγές ως «αμύμων ικτήρ», «νόσων παύστωρ» και «δωτήρ υγείας», ήταν και λατρεύτηκε ως ήρωας, ως ημίθεος ή ως θεός από την εποχή των ομηρικών επών -αν και όχι πολύ γενικευμένα- έως και μετά την κατάρρευση του αρχαίου κόσμου και την επικράτηση του χριστιανισμού. Οι ναοί του ήταν χώροι λατρείας και θεραπείας. Συχνά μάλιστα η θεραπευτική λειτουργία τους υπερτερούσε της θρησκευτικής κι εκείνος που είχε τον πρώτο λόγο σ' αυτόν τον ιδιότυπο λατρευτικό χώρο ήταν οι γιατρός με τους βοηθούς του. Πάντως πάντοτε και παντού οι ναοί αυτοί λειτουργούσαν και ως στοιχειώδη νοσοκομεία, όπου γίνονταν διάφορες λειτουργικές επεμβάσεις και εφαρμόζονταν διάφορες ιαματικές πρακτικές. Η δόκτωρ Γουόλτον κάνει χρήση όλων των μέχρι τότε αρχαιολογικών ευρημάτων και των γραπτών πηγών που έχουν διασωθεί. Το πόσο προσεκτική υπήρξε στην έρευνά της διαπιστώνεται και μέσω των ευρετηρίων που παρέχονται. Για την ελληνική έκδοση έχει προστεθεί παράρτημα με εικόνες σχολιασμένες από την Αντουανέτα Καλλέγια.