Τα παιδιά του Χάιντεγκερ

Ο Μάρτιν Χάιντεγκερ συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα, και το έργο του αποτέλεσε το ερέθισμα για πολλά πρωτότυπα και συναρπαστικά επιτεύγματα της νεωτερικής σκέψης. Η παρουσία του στις πανεπιστημιακές αίθουσες ήταν σαγηνευτική, και τη δεκαετία του 1920 προσήλκυε τους ευφυέστερους νεαρούς διανοούμενους της Γερμανίας. Πολλοί από αυτούς ήταν Εβραίοι, οι οποίοι θα έπρεπε εν τέλει να συμβιβάσουν τη φιλοσοφική και συχνά προσωπική αφοσίωσή τους στον Χάιντεγκερ με τις επαίσχυντες πολιτικές του αντιλήψεις.

Το 1933 ο Χάιντεγκερ συνέδεσε την τύχη του με τον εθνικοσοσιαλισμό. Ποδοπάτησε τη σταδιοδρομία Εβραίων φοιτητών και κατήγγειλε συναδέλφους του καθηγητές τους οποίους θεωρούσε ανεπαρκώς ριζοσπαστικούς. Επί σειρά ετών, υπέγραφε επιστολές και ξεκινούσε τις παραδόσεις του με τον χαιρετισμό «Χάιλ Χίτλερ!», ενώ μέχρι τέλους κατέβαλλε τη συνδρομή του στο ναζιστικό κόμμα. Εξίσου προβληματικές για τους πρώην φοιτητές του ήταν οι προσπάθειές του να θέσει την υπαρξιστική σκέψη στην υπηρεσία ναζιστικών επιδιώξεων, αλλά και το ότι ποτέ δεν αποκήρυξε τις ενέργειές του εκείνες.

Το βιβλίο διερευνά τους τρόπους με τους οποίους τέσσερις από τους σημαντικότερους Εβραίους φοιτητές του Χάιντεγκερ προσέγγισαν τη σχέση του δασκάλου τους με τους ναζί, καθώς και το πώς το γεγονός αυτό επηρέασε τη σκέψη τους. Η Χάνα Άρεντ, ερωμένη αλλά και φοιτήτρια του Χάιντεγκερ, έφθασε να συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους πολιτικούς στοχαστές του 20ού αιώνα. Ο Καρλ Λέβιτ επέστρεψε στη Γερμανία το 1953 και σύντομα έγινε ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους της. Ο Χανς Γιόνας απέκτησε φήμη ως ο κορυφαίος φιλόσοφος του περιβαλλοντισμού στη Γερμανία. Ο Χέρμπερτ Μαρκούζε έγινε διάσημος ως διανοούμενος της Σχολής της Φραγκφούρτης και μέντορας της Νέας Αριστεράς.

Γιατί δεν κατόρθωσαν οι λαμπρές εκείνες διάνοιες να αντιληφθούν τι έκρυβε η καρδιά του Χάιντεγκερ και τι επιφύλασσε το μέλλον στη Γερμανία; Πώς, μετά τον πόλεμο, θα επανεκτιμούσαν τις γερμανικές διανοητικές παραδόσεις; Θα μπορούσαν άραγε να περισώσουν κάποιες πτυχές της σκέψης του Χάιντεγκερ; Η φιλοσοφία τους θα αντανακλούσε ή θα απέρριπτε εντελώς τις πρώιμες σπουδές τους; Θα μπορούσαν άραγε οι χαϊντεγκεριανοί εκείνοι να συγχωρήσουν, ή ακόμη και να προσπαθήσουν να κατανοήσουν, την προδοσία του ανθρώπου που τόσο θαύμασαν; Τα Παιδιά του Χάιντεγκερ αεντάσσουν τις παραδοξότητες αυτές σε μια ευρύτερη σκληρή ειρωνεία της τύχης: οι ευρωπαίοι Εβραίοι βίωσαν τη μεγαλύτερη συμφορά τους αμέσως μετά την πληρέστερη αφομοίωσή τους. Το βιβλίο βρίσκει στις αντιδράσεις τους απαντήσεις σε ερωτήματα για τη φύση της υπαρξιακής απογοήτευσης και για το σημείο όπου οι ιδέες συναντούν την πολιτική.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Προλεγόμενα στη 2η έκδοση

«Επανάσταση από τα Δεξιά»
Η «πολιτική του Είναι»
Χάιντεγκερ και Ρόζεντσβαϊγκ
Χάιντεγκερ και Λέο Στράους
Χάιντεγκερ και Εμμανουέλ Λεβινάς
Συμπέρασμα: Διαβάζοντας Χάιντεγκερ μετά τα Μαύρα σημειωματάρια

Προλεγόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
«Todesfuge» και «Todtnauberg»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
Εισαγωγή: Φιλοσοφία και οικογενειακό μυθιστόρημα

Διλήμματα της μαθητείας

Η «πτώση» του Χάιντεγκερ

Η τομή του Χάιντεγκερ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ο γερμανο-εβραϊκός διάλογος: Ενδιάμεσοι σταθμοί μιας παραναγνώρισης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Χάνα Άρεντ: Kultur, «απερισκεψία» και φθόνος για την πόλη-κράτος

Ερμηνεύοντας τον ολοκληρωτισμό

Μια επικίνδυνη σχέση

Αρνητική συμβίωση

Caritas και Existenz

Ραχήλ Φαρνχάγκεν: Από νεόπλουτη, παρίας

«Επιβεβαίωση μιας ολόκληρης ζωής»

Οι βαρετοί δήμιοι του Χίτλερ

Επιστροφή στον λειτουργισμό

Δράση και οικειότητα

Πολιτικός υπαρξισμός

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Καρλ Λέβιτ: Η Στωική αντίδραση στον νεωτερικό μηδενισμό

Ευρωπαϊκός μηδενισμός

Κόσμος και ανθρώπινος κόσμος

Φιλοσοφική μαθητεία

Επανάσταση από τα Δεξιά

Κριτική στον Καρλ Σμιτ

Η απομάκρυνση του Χάιντεγκερ από τον Λόγο

Η απομάκρυνση του Λέβιτ από την Ιστορία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Χανς Γιόνας: Ο φιλόσοφος της ζωής

Το Είναι ως πεπρωμένο

Ανεπίκαιροι στοχασμοί

Μηδενισμός και Γνώσις

Επιστήμη και υπαρξιακή ανεστιότητα

Η προσταγή της Ζωής

Η τεχνολογική απειλή και η ευρετική του φόβου

Κίνδυνοι πολιτικής κηδεμονίας

Τα πλεονεκτήματα της τυραννίας

Η θεολογία μετά το Ολοκαύτωμα

Ανασκοπώντας τον Χάιντεγκερ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Χέρμπερτ Μαρκούζε: Από τον υπαρξιακό μαρξισμό στον αριστερό χαϊντεγκεριανισμό

Η κρίση του μαρξισμού

Συγκεκριμένη φιλοσοφία

Οντολογία, ζωή και εργασία

Από τον Μαρξ στον Σίλερ

Η προδοσία της φιλοσοφίας από τον Χάιντεγκερ

Αριστερός χαϊντεγκεριανισμός

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Arbeit Macht Frei: Ο Χάιντεγκερ ως φιλόσοφος του γερμανικού «δρόμου»

Αποστροφή για τις καθολικές έννοιες

Ιστορικότητα

Το τευτονικό «είναι εν κόσμω»

Λογική και Λαός

Η κοινωνική κατηγορία της εργασίας

Εργασία και αυθεντικότητα

Η εργασία ως αποσυγκάλυψη

EXCURSUS

Είναι και χρόνος: Ένα αποτυχημένο αριστούργημα;

Αντιμοντερνισμός και «νέα ζωή»

Η ρήξη με τον Καθολικισμό

Η συνάντηση με τη φαινομενολογία

Φρόνησις και Existenz

1927: Annus Mirabilis

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΤΡΟ