Homo Deus

Στα έργα επιστημονικής φαντασίας, οι άνθρωποι πολεμάνε τις μηχανές στο όνομα της ελευθερίας και της ατομικότητας, όμως αυτοί οι ανθρωπιστικοί μύθοι είναι από καιρό ξεπερασμένοι, σαν το χορό της βροχής.

Βρισκόμαστε μπροστά στο επόμενο στάδιο της εξέλιξης.
Βρισκόμαστε μπροστά στον ΧΟΜΟ ΝΤΕΟΥΣ.


Μπορεί η νεωτερική εποχή να κατάργησε το Θεό και να έβαλε στη θέση του τον άνθρωπο («πρέπει να σκεφτόμαστε για λογαριασμό μας», «οι ψηφοφόροι ξέρουν καλύτερα», «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο», «η ομορφιά είναι υποκειμενική»…), μπορεί τον προηγούμενο αιώνα η ανθρωπότητα να έθεσε υπό έλεγχο το λιμό, τις επιδημίες και τον πόλεμο` σήμερα όμως, που έχει βαλθεί να νικήσει τα γηρατειά και το θάνατο και να βρει το κλειδί της ευτυχίας, νέες θεϊκές δυνάμεις δημιουργίας και καταστροφής παίρνουν τη σκυτάλη. Όσο αποκωδικοποιούμε τη δομή του εγκεφάλου και τον γενετικό μας κώδικα χάρη στη βιοτεχνολογία, την τεχνητή νοημοσύνη και τη επεξεργασία Μεγάλων Δεδομένων, η αυθεντία θα περνάει σε εξωτερικούς αλγόριθμους και οι περισσότεροι άνθρωποι θα γίνονται οικονομικά και πολιτικά ανίσχυροι. Όταν το έξυπνο κινητό μου θα με γνωρίζει καλύτερα απ’ ό,τι εγώ ο ίδιος και ο Μεγάλος Αδελφός θα μπορεί να παίρνει τις καλύτερες αποφάσεις για λογαριασμό μου, οι δημοκρατικές εκλογές, η ελεύθερη αγορά, οι ίδιοι οι άνθρωποι θα είναι εξίσου παρωχημένοι με τα πέτρινα μαχαίρια και τις κασέτες ήχου.

Αν ο 19ος αιώνας, με τη Βιομηχανική Επανάσταση, έφερε την εργατική τάξη, ο 21ος θα δημιουργήσει μια νέα τεράστια τάξη άχρηστων ανθρώπων. Καθώς, μετά από 50.000 χρόνια, ο Χόμο σάπιενς (έμφρων άνθρωπος) θα δώσει τη θέση του στον Χόμο ντέους (άνθρωπο-θεό), ο κόσμος θα αποκτήσει νέους αφέντες και δούλους.

Στο Sapiens, ο Γιούβαλ Νώε Χαράρι μας έδειξε πώς το ανθρώπινο είδος έφτασε να κυριαρχεί στον πλανήτη. Τώρα, στο Homo Deus, με το συνδυασμό επιστήμης, ιστορίας, φιλοσοφίας και πολλών άλλων επιστημονικών κλάδων που τον χαρακτηρίζει, εξετάζει το μέλλον μας παρουσιάζοντας μια εικόνα του αύριο που αρχικά μοιάζει ακατανόητη, αλλά μετά από λίγο γίνεται αναντίρρητη: σύντομα η ανθρωπότητα δεν πρόκειται να χάσει μόνο την κυριαρχία της, μα και το ίδιο το νόημά της.

Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν; Καταρχήν, μπορούμε να κάνουμε τις επιλογές του σήμερα βλέποντας καθαρά πού μας οδηγούν. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την πορεία της ιστορίας, μπορούμε όμως να επηρεάσουμε την κατεύθυνσή της. Οι προβλέψεις του μέλλοντος θεωρούν συνήθως δεδομένο ότι το αύριο θα μοιάζει κατά βάθος με το σήμερα – θα διαθέτουμε εκπληκτικά νέα τεχνολογικά επιτεύγματα, αλλά οι παλιές ανθρωπιστικές αξίες, όπως η ελευθερία και η ισότητα, θα συνεχίζουν να μας καθοδηγούν. Ο Χαράρι γκρεμίζει αυτές τις υποθέσεις και μας αποκαλύπτει ένα τεράστιο φάσμα εναλλακτικών δυνατοτήτων, με προκλητικά επιχειρήματα σε κάθε σελίδα:

Μετά από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια οργανικής ζωής, αρχίζει η εποχή της ανόργανης.
Τα κύρια προϊόντα της οικονομίας του 21ου αιώνα δεν θα είναι υφάσματα, οχήματα και όπλα, αλλά σώματα, εγκέφαλοι και διάνοιες.
Οι πιο ισχυρές θρησκείες δεν θα γεννιούνται πια στη Μέση Ανατολή αλλά στη Σίλικον Βάλεϊ.
Η δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά θα καταρρεύσουν όταν η Google και το Facebook θα μας γνωρίζουν καλύτερα απ’ ό,τι γνωρίζουμε τον εαυτό μας
H εξουσία θα περάσει από τα μεμονωμένα άτομα στους δικτυωμένους αλγόριθμους.
Οι άνθρωποι δεν θα πολεμήσουν με τις μηχανές, αντίθετα, θα συγχωνευτούν μ’ αυτές.
Η βιομηχανική επανάσταση δημιούργησε την εργατική τάξη, η επόμενη επανάσταση θα δημιουργήσει την άχρηστη τάξη.
Το χάσμα ανάμεσα σε κείνους που θα μπουν στον καινούργιο κόσμο και κείνους που θα μείνουν πίσω θα είναι μεγαλύτερο από το χάσμα ανάμεσα στους Σάπιενς και τους Νεάντερταλ.
Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειριζόμαστε τα ζώα δείχνει πώς οι τεχνολογικά αναβαθμισμένοι άνθρωποι θα μεταχειρίζονται εμάς τους υπόλοιπους.
Αυτή είναι η μορφή του καινούργιου κόσμου και το χάσμα ανάμεσα σε εκείνους που θα μπουν σε αυτόν και εκείνους που θα μείνουν πίσω θα είναι μεγαλύτερο από το χάσμα ανάμεσα στις βιομηχανικές αυτοκρατορίες και τις αγροτικές φυλές, μεγαλύτερο ακόμα κι απ’ αυτό ανάμεσα στους σάπιενς και τους Νεάντερταλ.


Περιεχόμενα:

1. Η νέα ατζέντα του ανθρώπινου είδους.
Μέρος Α΄: Ο χόμο σάπιενς κατακτά τον κόσμο
2.Η Aνθρωπόκαινος
3. Η ανθρώπινη σπίθα
Μέρος Β΄: Ο χόμο σάπιενς δίνει νόημα στον κόσμο
4. Οι παραμυθάδες
5. Το παράξενο ζευγάρι
6. Η νεωτερική σύμβαση
7. Η ανθρωπιστική επανάσταση
Μέρος Γ΄: Ο χόμο σάπιενς χάνει τον έλεγχο
8. Η ωρολογιακή βόμβα στο εργαστήριο
9. Ο μεγάλος χωρισμός
10. Ο ωκεανός της συνείδησης
11. Η θρησκεία των δεδομένων
Σημειώσεις
Ευχαριστίες
Πηγές εικόνων.
Ευρετήριο