Μισθός με το κομμάτι

Πρόλογος: Χάινριχ Μπελλ

«Το καλοκαίρι, στην απογευματινή βάρδια, δεν τρώνε οι νεώτεροι μέσα στο συνεργείο. Μπροστά στην αίθουσα, στη θέση μιας γκρεμισμένης αποθήκης, φυτρώνει χορτάρι πνιγμένο από αγριάδα. Καθόμαστε ανάμεσα στους λόφους των ακατέργαστων σκουριασμένων κομματιών· ο ήλιος λάμπει. Εδώ δεν ακούει κανείς τη σειρήνα, αλλά ξέρουμε ότι μας έχει κιόλας φωνάξει. Επιτρέπουμε στον εαυτό μας μια μικρή απώλεια.

Βλέπουμε τον εργοδηγό που πλησιάζει· μας ψάχνει. Και το περπάτημα του ακόμα είναι γεμάτο κατηγορίες. Δεν κουνιόμαστε, μέχρι που να ‘ρθει κοντά μας. Η δουλειά μας δεν μας φεύγει. Κανείς δεν πρόκειται να την κάνει αντί για μας».

Με την πρώτη ματιά, φαίνεται o Μισθός με το κομμάτι σαν ένα από καιρό ώριμο, απαραίτητο συμπλήρωμα της Λογοτεχνίας μας του εργατικού χώρου. Ένα συμπλήρωμα από μια πρώην σοσιαλιστική χώρα, υπερώριμο γιατί η επίσημη Λογοτεχνία για τους εργάτες και τον κόσμο τους παρείχε με την κριτική της, που λειτουργούσε σε κλίμα ευφορίας (ο φαύλος είναι τότε στις πιο πολλές περιπτώσεις εγκάθετος της ΣΙΑ) λίγη διαφάνεια. Το τόσο λίγο «εξυψωτικό» στο Μισθό με το κομμάτι είναι ότι αυτές οι αναλύσεις και διηγήσεις καταλήγουν τελικά στην συντριπτική πεζότητα: «Σε κανένα δεν χαρίζεται τίποτα».

Δεν έχει παρά να διαβάσει λίγες σελίδες αυτού του έργου, για να δει ο αναγνώστης πόσο εύστοχα τοποθετημένες είναι οι παραπάνω παρατηρήσεις τον μεγάλου Γερμανού συγγραφέα Χάινριχ Μπελλ για το μυθιστόρημα αυτό του σύγχρονού μας Ούγγρου ποιητή και πεζογράφου Μίκλος Χάραστι. Ένα μυθιστόρημα ανορθόδοξο που «αναιρεί» τον εαυτό του αρνούμενο να υποταχτεί στη λογική της οποιασδήποτε εξιδανίκευσης - στρέβλωσης της πραγματικότητας χωρίς -ταυτόχρονα- να ξεπέφτει σε κάποια μορφή νατουραλισμού.