Η εθνικοαπελευθερωτική προσπάθεια του 16ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Βερμίου

Η ιστοριογραφία του Β’ Παγκοσμίου πόλεμου, αν και εμπλουτίζεται διαρκώς σε διεθνές επίπεδο, αγνοεί πολλά γεγονότα που αφορούν στη γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα, κατά την οποία οι γερμανικές αρχές προκάλεσαν τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και διέπραξαν λεηλασίες και καταστροφές σε κρατικές και ιδιωτικές περιουσίες, παραβιάζοντας τις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου.

Σε όλες τις κατεχόμενες από τις δυνάμεις του Άξονα χώρες, κοινό στοιχείο υπήρξε ο σχηματισμός φιλογερμανικών κυβερνήσεων και το φαινόμενο της συνεργασίας με τον κατακτητή. Σε πολλές περιπτώσεις οι συνεργάτες των Γερμανών επέδειξαν μεγαλύτερη αγριότητα από τους ίδιους τους Γερμανούς απέναντι στον άμαχο πληθυσμό και τους κομμουνιστές αντιστασιακούς.

Η Αντίσταση στην Ελλάδα υπήρξε μαζική και ιδιαίτερα δραστήρια, με σημαντικότερη αντιστασιακή οργάνωση το ΕΑΜ που διέθετε στη Μακεδονία την ΟΜΜ. Στη δύναμή της ανήκε η Χη Μεραρχία του ΕΛΑΣ και σε αυτήν το 16ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ Βερμίου, οι άντρες του οποίου συγκρούστηκαν τόσο με τους Γερμανούς όσο και με τους ένοπλους συνεργάτες τους.

Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και την ήττα του Άξονα, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η Αντίσταση στην Ελλάδα δεν διαμόρφωσε τη νέα μεταπολεμική εθνική ταυτότητα, εξαιτίας της σφοδρής εμφύλιας σύγκρουσης που ξεκίνησε στη διάρκεια της Κατοχής, συνεχίστηκε στον Εμφύλιο και διατηρήθηκε ως πολιτικό καθεστώς τουλάχιστον ως το 1974. Μεγάλο μέρος της αντιστασιακής δράσης της Αριστεράς, που τελούσε υπό διωγμό, παρέμεινε στην αφάνεια, μέχρι που τη δεκαετία του 1980 το ΕΑΜ αναγνωρίστηκε ως αντιστασιακή οργάνωση.

Το βιβλίο φιλοδοξεί να κάνει ευρέως γνωστά γεγονότα και πρόσωπα που έδρασαν στο τοπικό και ευρύτερο περιβάλλον της κατοχικής Μακεδονίας, συμβάλλοντας στη διατήρηση της μνήμης και στην ανασύνθεση, όσο είναι δυνατό, της μεγάλης εικόνας της Κατοχής και της Αντίστασης στην Μακεδονία.