Μαρξισμός και εθνικισμός

Η συζήτηση για τον εθνικισμό έχει επιστρέψει στην ημερήσια διάταξη παγκόσμια. Τα πρόσφατα δημοψηφίσματα για ανεξαρτησία σε Καταλονία, ιρακινό Κουρδιστάν και Σκωτία, ήρθαν να μας θυμίσουν ξανά μια σειρά ζητήματα για το έθνος, τις εθνικές μειονότητες, τη γλώσσα, το ρόλο των αρχουσών τάξεων, τη θέση της Αριστεράς. Το ίδιο και η λυσσαλέα δεξιά και ακροδεξιά επίθεση που φουντώνει την πατριδοκαπηλία στην Ελλάδα με αφορμή τη Συμφωνία για τη Μακεδονία.
Το ερώτημα τι στάση κρατάει η Αριστερά απέναντι στο 'δικό της' έθνος ήταν πάντα δεμένο με το τι στάση κρατάει απέναντι στη 'δική της' άρχουσα τάξη. Για να μπορέσει σήμερα να χαράξει μια διεθνιστική στρατηγική, πρέπει να απαντήσει ξεκάθαρα σε μια σειρά ζητήματα που βάζει η ίδια η θεωρητική συζήτηση για τον εθνικισμό:
Τι είναι έθνος; Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια για να αποφασιστεί αν μια ομάδα ανθρώπων αποτελούν ξεχωριστό έθνος; Πώς χαράχτηκαν τα κρατικά σύνορα; Τι σημαίνει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και για ποιους ισχύει; Πώς μπορεί να σταματήσει η καταπίεση των εθνικών μειονοτήτων; Πρέπει η Αριστερά να υποστηρίζει την ξεχωριστή πολιτιστική κληρονομιά κάθε εθνότητας; Είναι παντοδύναμη η ταύτιση των ανθρώπων με το 'δικό τους' εθνικό κράτος ή είναι δυνατόν να ενωθούν οι εργάτες κι εργάτριες ξεπερνώντας τις εθνικές διαφορές;
Τα ερωτήματα που ανοίγει αυτή η κρίσιμη συζήτηση είναι πραγματικά καταιγιστικά. Ο Κρις Χάρμαν καταφέρνει να συγκεντρώσει τις απαντήσεις μέσα στις σελίδες αυτού του πυκνογραμμένου μικρού βιβλίου.