Το 1821 και οι αστικές επαναστάσεις

Κλείνουν 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και η συζήτηση έχει ανοίξει πλατιά. Με βιτρίνα την ‘Επιτροπή 2021’ και τη Γιάννα Αγγελοπούλου, η Νέα Δημοκρατία έχει στήσει το σκηνικό για φιέστες αναβίωσης όλων των εθνικιστικών μύθων που πάντα συνόδευαν την προπαγάνδα της κυρίαρχης τάξης στην Ελλάδα.

Η «εθνική παλιγγενεσία», σύμφωνα με ακαδημαϊκούς, σχολιαστές στα ΜΜΕ και «χορηγούς», είναι η πιο κατάλληλη υπόμνηση για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες στιγμές που περνάμε: «όλοι μαζί» με περηφάνια να υψώσουμε το ανάστημά μας. Το «ελληνικό έθνος ενωμένο, μπορεί πάντα να μεγαλουργεί προσαρμοσμένο στις σύγχρονες συνθήκες στα πλαίσια της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας». Κάνοντας, βέβαια, τις απαραίτητες βαριές θυσίες...

Είναι καθήκον της Αριστεράς να απαντήσει απέναντι στους εθνικιστικούς μύθους της κυβέρνησης και της άρχουσας τάξης για το 1821. Και μπορεί να το κάνει χωρίς μισόλογα, χωρίς «αναθεωρητισμούς», χωρίς «ευρωλαγνείες», γιατί έχει το εργαλείο: τη θεωρία του ιστορικού υλισμού του Μαρξ και του Ένγκελς. Να αναδείξει ότι το 1821 ήταν μια αστική επανάσταση που άνοιξε το δρόμο για τον ελληνικό καπιταλισμό και την άρχουσα τάξη του.

Τα κείμενα της παρούσας έκδοσης του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου, σε ζωντανή επικοινωνία με όλη τη συζήτηση που έχει ανοίξει για το 1821, συνθέτουν μια τέτοια ανάλυση για την Ελληνική Επανάσταση ως μέρος της δυναμικής των αστικών επαναστάσεων ανάμεσα στον 17ο και τον 19ο αιώνα που σφράγισαν τη μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος του Κώστα Πίττα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Πάνος Γκαργκάνας
200 χρόνια από την επανάσταση του 21
Η κοινωνία αλλάζει με επαναστάσεις

Λέανδρος Μπόλαρης
1821: Οι πρωταγωνιστές και τα αποτελέσματα της επανάστασης
Η αστική τάξη * Η πορεία προς την Επανάσταση * Προεστοί, αρματολοί και κλέφτες * Η παμβαλκανική επανάσταση που δεν έγινε * «Από κάτω»

Σταυρούλα Πανίδου
Η κοινωνική επανάσταση του 1821
Τα αδιέξοδα των συμβιβασμών της ελληνικής αστικής τάξης * Το ελληνικό 1843-1848 * Γιατί όχι και εμείς;


ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΦΕΟΥΔΑΡΧΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ

Alex Callinicos
Αστικές επαναστάσεις και ιστορικός υλισμός
Ο μαρξισμός και η Γαλλική Επανάσταση * Η αναθεωρητική επέλαση * Η χειραφέτηση της αστικής τάξης * Η δομή της αστικής επανάστασης * Δρόμοι προς τον καπιταλισμό * Οι κλασσικές αστικές επαναστάσεις, Ι: Αγγλία * Οι κλασσικές αστικές επαναστάσεις ΙΙ: Γαλλία * Αστικές επαναστάσεις από τα πάνω: Γερμανία, ΗΠΑ, Ιαπωνία * Συμπέρασμα

Chris Harman
Από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό
Το εύρος της μετάβασης * Ερμηνείες της μετάβασης * Τα επιχειρήματα του Ντομπ * Τα επιχειρήματα του Μπρένερ * Οι αντίπαλες θεωρίες: η ενότητα των αντιθέτων * Επέκταση βασισμένη στο φεουδαρχικό τρόπο παραγωγής * Η ανάπτυξη των φεουδαλικών παραγωγικών δυνάμεων * Εμπόριο, πόλεις και βιομηχανία στο μεσαίωνα * Πόλεις, ύπαιθρος και φεουδαλισμός * Έμποροι και καπιταλισμός * Η κρίση του φεουδαλισμού * Η μεταβατική κοινωνία και το απολυταρχικό κράτος * Η ταξική πάλη και η μετάβαση * Η μετάβαση και η ιδεολογία * Η μετάβαση και οι πρώτες μεγάλες επαναστάσεις * Καπιταλισμός και αποικίες * Ανάμεσα σε δυο επαναστάσεις * Συμπεράσματα