Αντάρτες και καπετάνιοι

Το παρόν βιβλίο έχει ήδη αποτελέσει έργο αναφοράς για πολλές επιστημονικές μελέτες που ακολούθησαν στη συνέχεια, για την επιστημονική του εγκυρότητα και την ισχυρή τεκμηρίωσή του σε αδημοσίευτες αρχειακές πηγές ελληνικές, βουλγαρικές, αμερικανικές, γερμανικές, βρετανικές), στο σύνολο της διαθέσιμης βιβλιογραφίας, αλλά και σε δεκάδες προφορικές μαρτυρίες ζώντων πρωταγωνιστών και μαρτύρων των γεγονότων. Επομένως, κρίθηκε απαραίτητη η επανέκδοσή του σε αναθεωρημένη μορφή. Κεντρικό θέμα του βιβλίου αποτελεί η καταγραφή και ερμηνεία των γεγονότων που αφορούν την ένοπλη δράση των ελληνικών αντιστασιακών ομάδων εναντίον της βουλγαρικής κατοχής του 1941-1944 στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, που ακόμη παραμένει σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό. Παρακολουθούμε τη διαδικασία συγκρότησης των αρχικά ανεξάρτητων και ασύνδετων μεταξύ τους ένοπλων ομάδων σε αντιστασιακό κίνημα από το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ που το φθινόπωρο του 1943 ενισχύεται από το Γενικό Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Στη συνέχεια, επιχειρείται η παρουσίαση των γεγονότων και η ερμηνεία της σύγκρουσης του ΕΛΑΣ με τις ανεξάρτητες ομάδες της περιοχής, που αποτελούνται κυρίως από τουρκόφωνους Ποντίους. Η σύγκρουση θα οδηγήσει στη συγκρότηση ξεχωριστής αντιστασιακής οργάνωσης από τους λεγόμενους εθνικιστές αντάρτες υπό την αρχηγία του Αντώνη Φωστηρίδη, γνωστότερου ως Αντών-τσαους. Οι εθνικιστές αντάρτες θα αποσπάσουν τον Βρετανό Ταγματάρχη Μίλερ, Αρχηγό της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής από τον ΕΛΑΣ θέτοντας τις υπηρεσίες τους στο Γενικό Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Έχουμε έτσι το φαινόμενο δύο παράλληλων ανταγωνιστικών οργανώσεων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

Εξετάζονται επίσης οι γενικότερες πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις που φωτίζουν καλύτερα τις επιλογές των πρωταγωνιστών (εθνικιστών, ΕΛΑΣ και Βρετανών) στο τοπικό επίπεδο. Εξετάζονται ακόμη οι διεθνείς εξελίξεις και οι διπλωματικές διεργασίες που οδήγησαν στον τερματισμό της Κατοχής και την οριστική αποχώρηση των βουλγαρικών στρατευμάτων από τα ελληνικά εδάφη. Με αυτή την έννοια, το παρόν βιβλίο αποτελεί και μία πραγματεία που ξεπερνά το τοπικό ενδιαφέρον και αφορά συνολικά τη μελέτη και ερμηνεία του φαινομένου της Εθνικής Αντίστασης.