Ακαδημεικά αναγνώσματα εις την ελληνικήν και λατινικήν γραμματικήν Ι

Σκοπός της επιστημονικής γραμματικής είναι η ακριβής γνώσις των γραμματικών στοιχείων και φαινομένων. Επιτυγχάνομεν δε τούτου πρώτον μεν φιλολογικώς ήτοι ακριβώς μανθάνοντες την γλώσσαν, έπειτα δε επιστημονικώς ερμηνεύοντες τα κατ' αυτήν τούτο μεν δια της όσον ένεστιν πλήρους συλλογής, κατανοήσεως και επιστημονικής κατατάξεως των κατά χρόνους, τόπους και διαλέκτους ποικίλων γλωσσικών φαινομένων, ήτοι φθόγγων, τύπων, επιθημάτων κλπ. (διότι αληθής επιστημονική κρίσις και ερμηνεία γλωσσικών φαινομένων είναι αδύνατος άνευ της όσον ένεστι πλήρους γνώσεως της εξεταζομένης γλώσσης)· τούτο δε δια της εφαρμογής των καταλλήλων μεθόδων και αρχών. Αύται συνίστανται 1) εν τη συγκρίσει των φαινομένων της εξεταζομένης γλώσσης προς τα αντίστοιχα των άλλων της αυτής καταγωγής γλωσσών και εν τη κατά δύναμιν αναζητήσει της αρχής αυτών· 2) εν τη κατ' αρχήν παραδοχή και ομολογία ότι υπάρχουσι πρώτον μεν φωνητικοί νόμοι πανταχού επί ομοίοις όροις εφαρμοζόμενοι (ίδε Γενικής Γλωσσικής σ. 59 κεξ.), έπειτα δε και άλλοι ποικίλοι, καθ' ους συν τω χρόνω ανελίσσεται πάσα ανθρωπίνη γλώσσα· 3) εν τη διαγνώσει της αληθούς προφοράς εκάστου φθόγγου εκάστοτε και εκασταχού, επιτυγχανομένη δια της ορθής κατανοήσεως της φυσιολογικής λειτουργίας των φωνητικών ημών οργάνων (φυσιολογικός παράγων της γλώσσης)· 4) εν τη χρήσει των αναλογιών (ψυχολογικός παράγων) και του δανεισμού των λέξεων κλπ. (κοινωνικός ιστορικός παράγων). [...]