Κυπριακή Δημοκρατία 1959-1964: Κράτος και παρακράτος

Όταν, τον Απρίλη του 1959, γύρισα στην Κύπρο από τις σπουδές μου, ήμουν φορτωμένος με Ελλάδα. Έζησα έντονα την Αθήνα της δεκαετίας του 1950. Άκουσα και διάβασα για τον εμφύλιο. Έμαθα για τα κατάλοιπά του, με τους εξόριστους, τους πολιτικούς καταδίκους, και τις τελευταίες εκτελέσεις, αλλά και την πάλη για τη δημοκρατία. Παρακολούθησα, τη μεγάλη προσπάθεια για ένα νέο ξεκίνημα της χώρας, χωρίς ξένες εξαρτήσεις, με αξιοπρέπεια και δυναμισμό. Περιμέναμε μια αναγεννημένη Ελλάδα, σεβαστή στους άλλους για τους αγώνες και τις θυσίες του λαού της. Νιώθαμε να αναδύεται το δημιουργικό κύτταρο του έθνους. Μια νέα άνθηση άρχισε να προβάλλει στη λογοτεχνία, τη μουσική, τις τέχνες και νέα μηνύματα για την παιδεία. Εκείνο όμως που πιο έντονα έζησα στην Ελλάδα ήταν το Κυπριακό. Ως Γενικός Γραμματέας της ΔΕΣΠΑ (Διοικούσα Επιτροπή Συλλόγων Πανεπιστημίου Αθηνών), του ανώτατου τότε φοιτητικού οργάνου, συνάντησα πολιτικούς ηγέτες, μπήκα σε γραφεία υπουργών, πρωταγωνίστησα στα φοιτητικά συλλαλητήρια. Γνώρισα όμως και την Ασφάλεια και τα κελιά της, τον διευθυντή της τον Ρακιντζή, αντιμετώπισα και τον φοβερό για την εποχή χαρακτηρισμό του «κομουνιστή» και πέρασα και από δίκη για τη δράση μου.
Ο αγώνας ήταν μεγάλος, τα εμπόδια πολλά, και το τέλος μη αναμενόμενο. Όχι με την Ένωση. Και αυτό ήταν συγκλονιστικό για τη γενιά μας. Σήμαινε όμως το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας. Δύσκολο να την κατανοήσεις και ακόμη δυσκολότερο να τη ζήσεις. Έπρεπε να ανακαλύψουμε ξανά την Κύπρο και τους εαυτούς μας, να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις και να ανταποκριθούμε σε πρωτόγνωρες δυσκολίες, με υπευθυνότητα, ορθολογισμό, και δημιουργικό πνεύμα. Έπρεπε να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας. Να γίνουμε, πέραν από Έλληνες της Κύπρου, πολίτες του κυπριακού κράτους, μαζί με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, που στα τελευταία χρόνια βρισκόμασταν σε σχέση αλληλοεξόντωσης.