Αυτοδύναμα Ασφαλιστικά Μέτρα

Η μονογραφία εξετάζει τα ζητήματα που αναφύονται από την άσκηση της χορηγούμενης στον δανειστή από την διάταξη του άρθ. 724 ΚΠολΔ δυνατότητας επιβολής στην περιουσία του οφειλέτη συντηρητικής κατάσχεσης ή/και προσημείωσης υποθήκης χωρίς απόφαση ασφαλιστικών μέτρων αλλά απευθείας βάσει νόμιμου τίτλου (διαταγής πληρωμής, οριστικής απόφασης). Επίσης, παρακολουθεί τη δυναμική μετεξέλιξη της σχέσης μεταξύ δανειστή και οφειλέτη, σε σχέση αντιδικίας, εφόσον μετά την άσκηση της δυνατότητας αυτής ο οφειλέτης ζητήσει την προβλεπόμενη δικαστική προστασία.

Ο Δημήτριος Κράνης, Αντιπρόεδρος Αρείου Πάγου ε.τ., ο οποίος προλογίζει το έργο, μεταξύ άλλων, σημειώνει: «Ο συγγραφέας πραγματεύεται με τρόπο συστηματικό όλα τα φλέγοντα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή της όλης ρύθμισης. Παρά το πλήθος και τη δυσχέρεια των ζητημάτων παραθέτει με συνέπεια και πληρότητα, χωρίς αποκλεισμούς, όλες τις μέχρι σήμερα διατυπωθείσες απόψεις, ακόμα και αυτές με τις οποίες δεν συντάσσεται ο ίδιος, ενώ πλεονέκτημα αποτελεί η σύνοψη των συμπερασμάτων στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο. Αναμφίβολα η μονογραφία προάγει τον επιστημονικό διάλογο εμπλουτίζοντας τη σχετική επιχειρηματολογία στο υπό εξέταση και μεγάλης πρακτικής σημασίας ζήτημα. Γι’ αυτό το λόγο, κατά τη γνώμη μου, ο υπότιτλος του έργου «συμβολή στην ερμηνεία του άρθρου 724 ΚΠολΔ» απηχεί απολύτως την πραγματικότητα. Η μονογραφία αυτή θα αποτελέσει πολύτιμο βοήθημα του νομικού κόσμου στην εφαρμογή των αυτοδύναμων ασφαλιστικών μέτρων, ενός θεσμού αναγκαίου για την εύρυθμη λειτουργία των συναλλαγών».

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

VIIΠρολογικό σημείωμα

XIXΣυντομογραφίες

1Εισαγωγή

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

5Ι. Απαρχές

6ΙΙ. Οι εργασίες της Συντακτικής Επιτροπής του ΚΠολΔ

9ΙΙΙ. Οι πρώτες νομοθετικές ρυθμίσεις: Τα ν.δ. 2629/1953 και 3522/1956

91. Η διαταγή πληρωμής ως τίτλος εκτελεστός - Προστασία του οφειλέτη

142. Η διαταγή πληρωμής ως τίτλος προσημείωσης υποθήκης και συντηρητικής κατάσχεσης

21ΙV. Ο ΚΠολΔ1968

23V. Ο ΚΠολΔ1971

26VI. Από το ν.δ. 2629/1953 μέχρι και πριν το ν. 4335/2015: Μια αποτίμηση

29VII. Η τροποποίηση του ν. 4335/2015

31VIII. Βασικά χαρακτηριστικά και σκοπός της ισχύουσας διάταξης

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΕΠΙΒΟΛΗ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΑΝΕΙΣΤΗ

35Α. Οι τίτλοι

35Ι. Διαταγή πληρωμής

351. Διαταγή πληρωμής του ΚΠολΔ

402. Ευρωπαϊκή Διαταγή Πληρωμής

46ΙΙ. Οριστική απόφαση

461. Έννοια και περιεχόμενο

46(α) Οριστική και εν μέρει οριστική απόφαση: αφετηριακοί ορισμοί

48(β) Οριστική «απόφαση» ή και «διάταξη»;

562. Καταψηφιστική ή και αναγνωριστική απόφαση;

56(α) Η άποψη υπέρ της καταψηφιστικής απόφασης ως μόνου τίτλου

58(β) Η άποψη υπέρ και της αναγνωριστικής απόφασης ως τίτλου

61(γ) Η πρόταση νομοθετικού αποκλεισμού της αναγνωριστικής απόφασης. Αμετάβλητο της διάταξης με το ν. 4842/2021

62(δ) Κριτική της πρώτης άποψης

68(ε) Επιφυλάξεις περί της συνταγματικότητας αποκλεισμού της αναγνωριστικής απόφασης

73(στ) Ιδία θέση

743. Προσωρινώς εκτελεστή απόφαση

74(α) Η άποψη υπέρ της προσωρινώς εκτελεστής απόφασης ως μόνου τίτλου

76(β) Η αντίθετη ορθή άποψη

804. Τελεσίδικη απόφαση

815. Διαιτητική απόφαση

81(α) Προδιάθεση

82(β) Υποκείμενη σε προσφυγή διαιτητική απόφαση

84(γ) Τελεσίδικη διαιτητική απόφαση

846. Ερήμην απόφαση

84(α) Πρωτοβάθμια ερήμην απόφαση

87(β) Δευτεροβάθμια ερήμην απόφαση

887. Απόφαση ασφαλιστικών μέτρων

898. Διάταξη περί δικαστικής δαπάνης

939. Αλλοδαπή απόφαση και διαταγή πληρωμής

93(α) Αλλοδαπές αποφάσεις και διαταγές πληρωμής δικαστηρίων εκτός Ε.Ε.

97(β) Αλλοδαπές αποφάσεις και διαταγές πληρωμής εντός Ε.Ε

9910. Απόφαση διοικητικού δικαστηρίου

101ΙΙΙ. Διαχρονικό δίκαιο της οριστικής απόφασης ως τίτλου

1011. Το ερμηνευτικό ζήτημα

1012. Η άποψη περί εφαρμογής στις μετά την 1.1.2016 αποφάσεις

1023. Η άποψη περί εφαρμογής σε όλες τις αποφάσεις

1054. Κριτική και ιδία θέση

107Β. Έννομο συμφέρον επιβολής των μέτρων

107Ι. Επίδραση της εκτελεστότητας του τίτλου στην επιβολή των μέτρων

1071. Αφετηριακές σκέψεις

107(α) Η παράλληλη προς την δυνατότητα αναγκαστικής εκτέλεσης λειτουργία του άρθ. 724

108(β) Ανάγκη περιορισμού του δανειστή απαίτησης εξοπλισμένης με εκτελεστό τίτλο;

1132. Επίδραση της εκτελεστότητας μη τελεσίδικου τίτλου

113(α) Το «ειδικό έννομο συμφέρον» ως ερμηνευτική αφετηρία

114(β) «Ειδικό έννομο συμφέρον» για προσημείωση υποθήκης;

116(γ) «Ειδικό έννομο συμφέρον» για συντηρητική κατάσχεση;

1193. Επίδραση αναστολής εκτελεστότητας του τίτλου

119(α) Το ζήτημα

120(β) Αναστολή των άρθ. 632 §§3,4

120(βα) Η συζήτηση πριν από το ν. 4335/2015

123(ββ) Η ισχύουσα ρύθμιση

125(βγ) ερμηνευτικός αντίλογος και επιβεβαίωση της ισχύουσας ρύθμισης

126(γ) Αναστολή προσωρινώς εκτελεστής απόφασης

126(γα) Είναι κρίσιμη η απουσία ειδικής ρύθμισης;

127(γβ) Ιδία θέση

129(δ) Επίδραση αναστολής αναγκαστικής εκτέλεσης

1324. Επίδραση της τελεσιδικίας του τίτλου

132(α) Προδιάθεση

133(β) Τελεσίδικη απόφαση

133(βα) Προσημείωση υποθήκης βάσει τελεσίδικης απόφασης;

134(ββ) Κατάσχεση απαίτησης εις χείρας τρίτου βάσει τελεσίδικης απόφασης;

136(βγ) Κατάσχεση κινητών και ακινήτων βάσει τελεσίδικης απόφασης;.

145(γ) Τελεσίδικη διαιτητική απόφαση

147(δ) Λοιποί τελεσίδικοι τίτλοι

150ΙΙ. Πρόσθετα ασφαλιστικά μέτρα παράλληλα με αυτοδύναμα μέτρα

1501. Προδιάθεση

1502. Αίτηση για συντηρητική κατάσχεση ή προσημείωση υποθήκης

150(α) Απαράδεκτο λόγω έλλειψης εννόμου συμφέροντος

151(β) Περιπτώσεις συνδρομής εννόμου συμφέροντος

153(γ) Έννομο συμφέρον μετά την ακύρωση διαταγής πληρωμής

1553. Διαφορετικά ασφαλιστικά μέτρα;

158Γ. Νομιμοποιούμενος σε αυτοδύναμα μέτρα δανειστής

158Ι. Ο δανειστής και οι διάδοχοί του

159II. Πλαγιαστική άσκηση της κατ’ άρθ. 724 δυνατότητας;

1591. Προδιάθεση

1602. Συντηρητική κατάσχεση εις χείρας τετάρτου

1643. Πλαγιαστική εγγραφή προσημείωσης υποθήκης;

1644. Προσημείωση υποθήκης για καταδολιευτική διάρρηξη;

165Δ. Έννομες συνέπειες των μέτρων: Δέσμευση και μετενέργεια

165Ι. Προδιάθεση

166ΙΙ. Δέσμευση

1661. Περιεχόμενο

1672. Χρονικά όρια

1673. Επίδραση απόφασης του άρθ. 724 §2

169ΙΙΙ. Μετενέργεια

172IV. Αποζημίωση

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ

173Α. Εισαγωγή

174Β. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα

174Ι. Η άποψη περί αρμοδιότητας του δικαστηρίου της κύριας υπόθεσης

176ΙΙ. Η άποψη περί αρμοδιότητας μόνο του εκδόντος τον τίτλο δικαστηρίου

178IΙΙ. Κριτική σύνοψη

1781. Σύνθεση σε ενιαίο κανόνα

1802. Το αναιρετικό τμήμα ως «αρμόδιο για την κύρια υπόθεση δικαστήριο»

183ΙV. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα στις διαφορές περί την εκτέλεση αυτοδύναμου μέτρου

1831. Αρμοδιότητα προς εξάλειψη προσημείωσης υποθήκης πριν το ν. 4335/2015

1862. Αρμοδιότητα επί διαφορών περί την εκτέλεση

188Γ. Οι κατ’ ιδίαν λόγοι αναστολής

188Ι. Εισαγωγή

189II. Εξόφληση ή ανυπαρξία της απαίτησης

1891. Περιπτωσιολογία

1912. Πιθανολόγηση όσο εκκρεμεί ανακοπή ή ένδικο μέσο;

191(α) Το ζήτημα

192(β) Οι θέσεις της νομολογίας

194(γ) Ιδία θέση

195ΙΙΙ. Απουσία επικείμενου κινδύνου

1951. Η κρατούσα άποψη

1992. Κριτική προσέγγιση της κρατούσας άποψης

2013. Ιδία θέση

203ΙV. Αντιρρήσεις περί την εκτέλεση των αυτοδύναμων μέτρων

2031. Σύγχυση λόγων αναστολής και αντιρρήσεων περί την εκτέλεση

2062. Διαφορές ως προς το κύρος του τίτλου: Είναι περί την εκτέλεση (702 §1) ή περί την απαίτηση (724 §2);

2073. Λοιπές περιπτώσεις διαφορών

207(α) Διαφορά από μέτρο βάσει μη επιδοθείσης εμπροθέσμως διαταγής πληρωμής (630Α)

209(β) Διαφορά από μέτρο βάσει διαταγής πληρωμής ακυρωθείσης με πρωτόδικη απόφαση μη εκκληθείσα εμπροθέσμως

209(γ) Διαφορά μετά από κατάργηση δίκης ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής

211V. Ορισμένο της αίτησης

212Δ. Περιεχόμενο της δικαστικής προστασίας του οφειλέτη

212Ι. Οριστική ή προσωρινή ισχύς της απόφασης;

215ΙΙ. «Αναστολή» ή «ανάκληση»;

2151. Το ζήτημα

2162. Οι σχετικές απόψεις

2193. Πότε η ανάκληση δημιουργεί απαγορευμένη αμετάκλητη κατάσταση

2204. Πότε κατάλληλη και αναγκαία η αναστολή του αυτοδύναμου μέτρου

220(α) Αναστολή προσημείωσης υποθήκης

221(β) Αναστολή συντηρητικής κατάσχεσης κινητών στα χέρια του οφειλέτη

221(γ) Αναστολή συντηρητικής κατάσχεσης ακινήτου

222(δ) Αναστολή συντηρητικής κατάσχεσης απαιτήσεων και κινητών στα χέρια τρίτου

2235. Ιδία θέση

223ΙΙΙ. Μεταρρύθμιση των αυτοδύναμων μέτρων

2231. Περιορισμός σε επαρκή περιουσιακά στοιχεία

2272. Αντικατάσταση των αυτοδύναμων ασφαλιστικών μέτρων με εγγυοδοσία (705)

2283. Έννομο συμφέρον

2294. Αντικατάσταση των αυτοδύναμων μέτρων με άλλο ασφαλιστικό μέτρο;.

231IV. Διαβάθμιση της δικαστικής προστασίας του οφειλέτη

2311. Περί της ευχέρειας επιλογής του δικαστή

2312. Βαθμίδες δικαστικής προστασίας αναλόγως των πιθανολογούμενων προϋποθέσεων

2323. Ιδία θέση

233Ε. Αλληλοδεσμευτικότητα αποφάσεων αναστολών

233Ι. Βασικός προβληματισμός

234ΙΙ. Επίδραση αναστολών των άρθ. 632, 912-913, 938 στην αναστολή του άρθ. 724 §2

2341. Προϋποθέσεις χορήγησης των επιμέρους αναστολών

2362. Σημεία σύγκλισης των αιτήσεων αναστολής

236(α) Σημεία σύγκλισης αιτήσεων του άρθ. 632 §§3,4 και του άρθ. 724 §2

237(β) Σημεία σύγκλισης αιτήσεων των άρθ. 912-913 και του άρθ. 724 §2.

238(γ) Σημεία σύγκλισης αίτησης του άρθ. 938 και του άρθ. 724 §2

2383. Ενδιάμεσα συμπεράσματα

2394. Περιθώρια δεσμευτικότητας των αποφάσεων αναστολής

239(α) Προσωρινό δεδικασμένο για το κύριο ζήτημα;

242(β) Προσωρινό δεδικασμένο για το προδικαστικό ζήτημα;

242(βα) Το ζήτημα

242(ββ) Δέσμευση από απόφαση ασφαλιστικών μέτρων σε μεταγενέστερη δίκη άλλης διαδικασίας

246(βγ) Δέσμευση από απόφαση ασφαλιστικών μέτρων σε μεταγενέστερη δίκη της ίδιας διαδικασίας;

248(βδ) Δέσμευση από απόφαση αναστολής σε μεταγενέστερη δίκη αναστολής. Ιδία θέση

2505. Αντιμετώπιση ενδεχομένου αντιφατικών αποφάσεων

251ΙΙΙ. Επίδραση αναστολών των άρθ. 546 §2, 565 §2 στην αναστολή του άρθ. 724 § 2

2511. Κοινές παρατηρήσεις

2522. Παρατηρήσεις στο πλαίσιο αναιρετικής δίκης

2533. Παρατηρήσεις στο πλαίσιο δίκης αναψηλάφησης

2544. Κοινά συμπεράσματα

254ΣΤ. Ειδικά ζητήματα

254Ι. Τηρητέα διαδικασία

254ΙΙ. Προσωρινή διαταγή (σημείωμα)

256ΙΙΙ. Προθεσμία

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

257Συμπεράσματα υπό μορφή θέσεων

269Βιβλιογραφία

281Ευρετήριο άρθρων

287Αλφαβητικό ευρετήριο