Ξεχωριστοί άνθρωποι

Αυτή η συλλογή δοκιμίων καλύπτει την ιστορία των εργαζομένων ανδρών και γυναικών από τα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα μέχρι σήμερα, και περιλαμβάνει μια επιλογή πρωτοποριακών μελετών αυτού του φημισμένου, στο χώρο της ιστορίας του εργατικού κινήματος, ιστορικού αλλά και πιο πρόσφατες εργασίες του, ανέκδοτες μέχρι τώρα υπό μορφή βιβλίου. Πιο πρόσφατα δοκίμια ασχολούνται με τη γιορτή της Πρωτομαγιάς· τον Πόλεμο του Βιετνάμ· τη σχέση του σοσιαλισμού με την καλλιτεχνική πρωτοπορία· τον Mario Puzo, τη Μαφία και τον Τζουλιάνο τον αρχιληστή, καθώς και τις πολιτισμικές συνέπειες που είχε η ανακάλυψη της Αμερικής από τον Χριστόφορο Κολόμβο.







Το παρόν βιβλίο συγκεντρώνει ομιλίες, διαλέξεις, άρθρα και μελέτες που γράφτηκαν μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του '50 και των μέσων της δεκαετίας του '90. Οι «Ξεχωριστοί άνθρωποι» στους οποίους αναφέρονται τα δοκίμια του Χομπσμπάουμ, είναι κατά κανόνα συνηθισμένοι άνθρωποι, που με τους αγώνες τους έβαλαν τη σφραγίδα τους στην ιστορία. Είναι υφαντουργοί, λιμενεργάτες, ανθρακωρύχοι, τσαγκαράδες, ράφτες, ξυλουργοί κ.λπ., «απλοί άνθρωποι» οι οποίοι συγκροτούν το μεγάλο σώμα των κινημάτων αντίστασης και εξέγερσης, που έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο στην κοινωνική σκηνή. Ποιος θυμάται λ.χ. -και ποιος γνωρίζει άλλωστε- τον Χέρμπερτ Σμιθ, τον ανθρακωρύχο που το 1926 κάθησε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων φορώντας την τραγιάσκα του και είπε «όχι» στους ιδιοκτήτες των ορυχείων, στην κυβέρνηση και σε όλο τον κόσμο; Διασώζοντας από τη λήθη τη ζωή και τους αγώνες αυτών των ξεχωριστών ανθρώπων, ο ιστορικός φωτίζει ταυτόχρονα ένα νέο πεδίο μελέτης της ιστορίας. Τα δοκίμια του Χομπσμπάουμ καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων και επιχειρούν να απαντήσουν σε πολλά ερωτήματα: Ποιο νόημα είχε και πόσο αποτελεσματικό ήταν το σπάσιμο των μηχανών ως πρώιμη μορφή εργατικής πάλης στις αρχές της βιομηχανικής εποχής;

Πώς ερμηνεύονται ο περιβόητος πολιτικός ριζοσπαστισμός και η μεγάλη μαχητικότητα των παπουτσήδων το 19ο αιώνα; Τι ρόλο παίζουν τα έθιμα, οι παραδόσεις και οι ειδικές ιστορικές εμπειρίες μιας χώρας στα πολιτικά της κινήματα; Πότε και πώς δημιουργήθηκε η βρετανική εργατική τάξη;

Πότε και πώς πέθανε η κοινωνική μορφή του «αριστοκράτη - εργάτη», δηλαδή του ειδικευμένου χειρώνακτα τεχνίτη; Πώς αλλάζουν οι σχέσεις των δύο φύλων μέσα στην πραγματικότητα των κοινωνικών αγώνων; Πώς γεννήθηκε και πώς εξελίχθηκε ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς; Ποιες ήσαν οι σχέσεις της πολιτιστικής και καλλιτεχνικής πρωτοπορίας με το σοσιαλιστικό κίνημα; Ποιες μορφές πήρε η πολιτική κινητοποίηση της αγροτιάς; Πώς μπορούμε να συλλάβουμε τη βία ως κοινωνικό φαινόμενο; Ποια σχέση έχει η πάλη για τη σεξουαλική απελευθέρωση με την ταξική πάλη και την επανάσταση;

Η τελευταία ενότητα του βιβλίου περιλαμβάνει κείμενα για την τζαζ, για «έναν από τους λίγους κλάδους της τέχνης που έχει εξ ολοκλήρου τις ρίζες του στις ζωές φτωχών ανθρώπων».



ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 14/12/2001