Ο πυρετός της μπάλας

Αυτοβιογραφικό βιβλίο με ήρωα έναν φίλαθλο της 'Αρσεναλ, που θυμάται τη ζωή του βάσει των ντέρμπι της ομάδας του. Το διαζύγιο των γονιών του συμπίπτει με κάποιο μάτς, η γνωριμία του με μια κοπέλα με κάποιο άλλο.Ο Χόρνμπυ δεν περιορίζεται σε τεχνικές περιγραφές των αγώνων, αλλά χρησιμοποιεί την πορεία της ομάδας των κανονιέρηδων για να μιλήσει για την ενηλικίωση των ανδρών και για την Αγγλία του σήμερα, με τις οικογένειες που διαλύονται, τους νέους που έχουν επαγγελματική ανασφάλεια και τη δυσκολία να αναπτυχθούν ουσιαστικές σχέσεις. Είναι ένα βιβλίο απολαυστικό για τους άρρενες λάτρεις, της μπάλας αλλά και για τις γυναίκες που θέλουν να κατανοήσουν το πάθος του γηπέδου.


ΖΗΤΗΜΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΥ


ΚΡΙΣΤΑΛ ΠΑΛΑΣ - ΛΙΒΕΡΠΟΥΛ Οκτώβριος 1972



Έχω μάθει πολλά πράγματα από τους αγώνες. Μεγάλο μέρος των γνώσεών μου για τις τοποθεσίες στη Βρετανία και την Ευρώπη προέρχονται όχι από το σχολείο αλλά από τα εκτός έδρας παιχνίδια και της αθλητικές σελίδες. Ο χουλιγκανισμός, με τη σειρά του, μου έχει προσφέρει τόσο μια εκτίμηση της κοινωνιολογίας όσο και μια κάποια εμπειρία από επιτόπια έρευνα. Έχω συνειδητοποιήσει την αξία που έγκειται στο να επενδύεις χρόνο και συναισθήματα σε πράγματα που δεν μπορείς να ελέγξεις, καθώς και στο να ανήκεις σε μια κοινότητα της οποίας τις φιλοδοξίες αποδέχεσαι πλήρως και απολύτως.

Μάλιστα στην πρώτη μου επίσκεψη στο Σέλχερστ Παρκ με το φίλο μου το "Βάτραχο" είδα ένα νεκρό άνθρωπο, τον πρώτο μου, κι έμαθα έτσι και κάτι λίγα για την ίδια τη ζωή.

Καθώς περπατάγαμε προς το σιδηροδρομικό σταθμό μετά τον αγώνα, είδαμε τον άντρα να κείτεται στο δρόμο, καλυμμένος εν μέρει από ένα αδιάβροχο και μ' ένα βυσσινί-μπλε κασκόλ της Πάλας γύρω απ' το λαιμό του. Ένας άλλος νεαρός είχε γείρει από πάνω του, ενώ εμείς οι δύο διασχίσαμε το δρόμο και πήγαμε να ρίξουμε μια ματιά.

"Είναι εντάξει;" ρώτησε ο "Βάτραχος".

Ο νεαρός κούνησε το κεφάλι του. "Όχι. Είναι νεκρός. Περπατούσα ακριβώς από πίσω του όταν έπεσε".

Φαινόταν νεκρός. Ήταν γκριζομάλλης και, στο βαθμό που μας ενδιέφερε, απίστευτα ακίνητος. Εντυπωσιαστήκαμε.

Ο "Βάτραχος" διαισθάνθηκε μια ιστορία που θα ενδιέφερε όχι μόνο το τέταρτο αλλά και το πέμπτο έτος εξίσου. "Ποιος να τον καθάρισε;"

Στο σημείο αυτό ο νεαρός έχασε την υπομονή του. "Όχι. Έπαθε καρδιακή προσβολή, παλιοκαθίκια. Δρόμο τώρα".

Και μεις πήραμε δρόμο, κι έτσι τέλειωσε το εν λόγω περιστατικό. Παρ' όλα αυτά, ποτέ δεν έσβησε από τη μνήμη μου η μία και μοναδική εικόνα του θανάτου που έχω. Πρόκειται για μια εικόνα που καθοδηγεί. Το κασκόλ της Πάλας, μία τετριμμένη και απλή λεπτομέρεια. Ο χρόνος (αμέσως μετά το παιχνίδι, αλλά μετά τη μέση της περιόδου), ο ξένος που φάνηκε να λυπάται κρατώντας την ουδετερότητά του. Και βέβαια οι δύο ηλίθιοι έφηβοι που έχασκαν μπροστά στη μικρή τραγωδία με ανερυθρίαστη έκπληξη, ίσως κι αγαλλίαση.

Με ανησυχεί το ενδεχόμενο να πεθάνω στη μέση της περιόδου όπως ο άνθρωπος αυτός, αλλά βέβαια με δεδομένες όλες τις πιθανότητες έχω την πρόθεση να πεθάνω κάπου ανάμεσα σε Αύγουστο και Μάιο. Τρέφουμε την αφελή αυταπάτη πως, όταν φύγουμε απ' αυτόν τον κόσμο, δε θ' αφήσουμε πίσω μας καμιά εκκρεμότητα: θα έχουμε συμφιλιωθεί με τα παιδιά μας, θα τα έχουμε αφήσει ευτυχισμένα και σίγουρα και λίγο πολύ θα έχουμε καταφέρει όλα όσα θελήσαμε στη ζωή μας. Ασφαλώς όλα αυτά είναι ανοησίες, και οι ποδοσφαιρόφιλοι που στοχάζονται τη θνητότητά τους ξέρουν ότι όλα αυτά είναι ανοησίες. Πολλές εκκρεμότητες θα μείνουν πίσω. Ίσως να πεθάνουμε τη νύχτα πριν από την εμφάνιση της ομάδας μας στο Ουέμπλεϊ ή μια μέρα μετά από κάποιον αγώνα του πρώτου ομίλου του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου ή στη μέση μια διαφημιστικής καμπάνιας ή όσο θα διαρκεί ακόμη η μάχη κατά του υποβιβασμού. Τέλος, υπάρχει κάθε ενδεχόμενο, σύμφωνα με πολλές θεωρίες για την μετά θάνατον ζωή, ότι δε θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε την τελική έκβαση. Όλη η ουσία σχετικά με το θάνατο, μεταφορικά ομιλούντες, είναι ότι είναι σχεδόν σίγουρο πως θα συμβεί πριν απ' την απονομή των μεγάλων επάθλων. Ο άνθρωπος που κείτονταν στην άσφαλτο δε θα ανακάλυπτε, όπως παρατήρησε ο "Βάτραχος" καθ' οδόν προς το σπίτι, αν η Πάλας θα τα κατάφερνε ή όχι κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου. Ούτε ότι θα συνέχιζε τα σκαμπανεβάσματα ανάμεσα στις Κατηγορίες για τα επόμενα είκοσι χρόνια, ότι θ' άλλαζαν τα χρώματά τους καμιά δεκαριά φορές, ότι τελικά θα έφταναν στο πρώτο τους Τελικό Κυπέλλου ή ότι θα κατέληγαν να τρέχουν πέρα δώθε με τη θρυλική "VIRGIN" κολλημένη στις φανέλες τους. Τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή.
Δε θέλω να πεθάνω στη μέση της περιόδου, αλλά, από την άλλη, είμαι ένας από εκείνους που θα ήταν ευτυχείς, θαρρώ, εάν σκόρπιζαν τη στάχτη τους πάνω στο γήπεδο του Χάιμπερι (παρόλο που καταλαβαίνω πως υπάρχουν περιορισμοί: πάρα πολλές χήρες θα επικοινωνούν με την ομάδα και υπάρχουν φόβοι ότι ο χλοοτάπητας δε θ' αντιδράσει ευγενικά στο περιεχόμενο τόσων χιλιάδων τεφροδόχων). Εντούτοις είναι ωραίο να πιστεύω ότι θα μπορούσα να βρίσκομαι κάπου μέσα στο γήπεδο με κάποια μορφή για να βλέπω το ένα Σάββατο τη βασική ομάδα και το άλλο την αναπληρωματική. Θα' θελα να πιστεύω πως και τα παιδιά μου με τα παιδιά τους θα είναι οπαδοί της 'Αρσεναλ κι ότι θα μπορούσα να παρακολουθώ τους αγώνες μαζί τους. Δε φαίνεται και τόσο άσχημος τρόπος για να περάσει κανείς στην αιωνιότητα, και σε τελική ανάλυση θα προτιμούσα να σκορπιστώ πάνω στην Ανατολική Εξέδρα παρά να με πετάξουν στον Ατλαντικό ή να με παρατήσουν σε κάποιο βουνό. Παρ' όλα αυτά, δε θέλω να πεθάνω αμέσως μετά από κάποιο παιχνίδι (όπως ο Τζον Στέιν, που πέθανε μερικά δευτερόλεπτα μετά τη νίκη της Σκοτίας επί της Ουαλίας για την πρόκριση στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ή σαν τον πατέρα ενός φίλου, που πέθανε πριν από μερικά χρόνια σ' έναν αγώνα της Σέλτικ εναντίον της Ρέιντζερς). Μοιάζει κάπως ακραίο, λες και το ποδόσφαιρο να είναι το μόνο πρέπον πλαίσιο για το θάνατο ενός οπαδού. (Και βέβαια δε μιλάω εδώ για τους θανάτους στο Χέιζελ, το Χίλσμποροου, το Ίμπροξ ή το Μπράντφορντ. Όλες αυτές ήταν τραγωδίες που ανήκουν σε άλλη κατηγορία). Δε θέλω να με θυμούνται και να κουνάνε το κεφάλι ή να χασκογελάνε, υπονοώντας έτσι ότι αυτός είναι ο τρόπος που θα είχα επιλέξει να φύγω εάν μπορούσα να το κάνω. Τέλος πάντων, δείξτε μου κάποια σοβαρότητα πέρα από την όποια φτηνή ωραιοποίηση.

Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν το εξής: δε θέλω να το καμαρώσω στη Gillespie Road μετά από κάποιο παιχνίδι, γιατί έτσι θα με θυμούνται σαν κάποιο εκκεντρικό. Εντούτοις, εντελώς εκκεντρικά, θέλω να αιωρούμαι γύρω από το Χάιμπερι σαν φάντασμα, παρακολουθώντας μέτρια παιχνίδια για την υπόλοιπη ζωή μου. Και υπό μία έννοια, αυτές οι δύο επιθυμίες -με μια πρώτη ματιά ακατανόητα ασύμβατες, φαντάζομαι, σε όσους δεν έχουν ανάλογες έμμονες ιδέες- χαρακτηρίζουν όσους είναι ιδεοληπτικοί και αναποφάσιστοι. Δε μας αρέσει να μας πατρονάρουν -υπάρχουν κάποιοι που με ξέρουν μονάχα ως μονομανή και με ρωτούν αργά και υπομονετικά, με μονοσύλλαβες λέξεις, για τ' αποτελέσματα της Άρσεναλ πριν στραφούν σε κάποιον άλλο για να μιλήσουν για θέματα της ζωής- λες και το να είσαι οπαδός του ποδοσφαίρου αποκλείει τη δυνατότητα να έχεις οικογένεια, δουλειά ή άποψη για την εναλλακτική ιατρική, αλλά η τρέλα μας κάνει τη συγκατάβαση σχεδόν αναπότρεπτη. Όλα αυτά τα ξέρω, αλλά, παρ' όλα, θέλω να φορτώσω το γιο μου με τα ονόματα Λάιμ Τσαρλς Τζορτζ Μάικλ Τόμας. Υποθέτω πως θερίζω ό,τι σπέρνω.