Για τη φαινομενολογία της συνείδησης του εσωτερικού χρόνου

Το έργο του Έντμουντ Χούσσερλ «Για τη φαινομενολογία της συνείδης του εσωτερικού χρόνου», που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, έχει χαρακτηριστεί «το πιο όμορφο κείμενο φιλοσοφίας του 20ού αιώνα». Εστιάζει σε μια θεμελιώδη θεματική της φαινομενολογίας και της φιλοσοφίας εν γένει, αυτήν του χρόνου. Ο Χούσσερλ καταπιάνεται με το ζήτημα του χρόνου σε μια εντυπωσιακή απόπειρα να εισχωρήσει μέχρι τα βαθύτερα και πιο πρωταρχικά στρώματα της βιωματικής ζωής μας. Η μελέτη του, απόσταγμα της απόπειρας αυτής, επιτρέπει στον αναγνώστη να ακολουθήσει τις απαράμιλλες αναλύσεις του Χούσσερλ και να απολαύσει τη μνημειώδη φιλοσοφική λεπτότητα με την οποία επέστρεφε «στα ίδια τα πράγματα», στα ίδια τα υπό εξέταση φαινόμενα. Οι γοητευτικές διαδρομές που ακολουθούν οι αναλύσεις του, σε συνδυασμό με το βάθος στο οποίο διεισδύουν εξερευνητικά, τις καθιστούν, όπως έχει δείξει η ιστορία της σύγχρονης φιλοσοφίας μέχρι σήμερα, βασικό σημείο αναφοράς για όλους όσοι ασχολούνται με το ζήτημα του χρόνου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή του μεταφραστή

Α΄ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Μέρος Ι

Οι διαλέξεις για τη συνείδηση του εσωτερικού χρόνου από το έτος 1905

Εισαγωγή

1. Εξουδετέρωση του αντικειμενικού χρόνου
2. Το ερώτημα περί της «καταγωγής του χρόνου»

Κεφάλαιο 1: Η θεωρία του Μπρεντάνο για την καταγωγή του χρόνου

3. Οι πρωταρχικοί συνειρμοί
4. Η κατάκτηση του μέλλοντος και ο άπειρος χρόνος
5. Η μετατροπή των παραστάσεων μέσω των χρονικών χαρακτήρων
6. Κριτική

Κεφάλαιο 2: Ανάλυση της συνείδησης του χρόνου

7. Ερμηνεία της σύλληψης των χρονικών αντικειμένων ως στιγμιαίας σύλληψης και ως ενεργήματος με διάρκεια
8. Εμμενή χρονικά αντικείμενα και οι τρόποι εμφάνισής τους
9. Η συνείδηση των εμφανίσεων των εμμενών αντικειμένων
10. Τα συνεχή των φαινομένων παρέλευσης. Το διάγραμμα του χρόνου
11. Η πρωταρχική εντύπωση και η ανακρατητική τροποποίηση
12. Η ανακράτηση ως ιδιαίτερη αποβλεπτικότητα
13. Η αναγκαιότητα του να προηγείται μια εντύπωση πριν από κάθε ανακράτηση. Η ενάργεια της ανακράτησης
14. Η αναπαραγωγή των χρονικών αντικειμένων (δευτερεύουσα ενθύμηση)
15. Οι τρόποι επιτέλεσης της αναπαραγωγής
16. Η αντίληψη ως παρουσίαση σε διάκριση προς την ανακράτηση και την επανενθύμηση
17. Η αντίληψη ως αυτοδοτικό ενέργημα σε αντίθεση προς την αναπαραγωγή
18. Η σημασία της επανενθύμησης για τη συγκρότηση της συνείδησης της διάρκειας και της ακολουθίας
19. Η διαφορά ανάμεσα στην ανακράτηση και στην αναπαραγωγή (πρωταρχική και δευτερεύουσα ενθύμηση ή φαντασία)
20. Η «ελευθερία» της αναπαραγωγής
21. Επίπεδα καθαρότητας της αναπαραγωγής
22. Η ενάργεια της αναπαραγωγής
23. Επικάλυψη του αναπαραχθέντος τώρα [παρόντος] με ένα παρελθόν. Διαφορά ανάμεσα στη φαντασία και στην επανενθύμηση
24. Προκρατήσεις στην επανενθύμηση
25. Η διπλή αποβλεπτικότητα της επανενθύμησης
26. Διαφορές ανάμεσα στην ενθύμηση και στην αναμονή
27. Η ενθύμηση ως συνείδηση του έχοντος-γίνει-αντιληπτό
28. Η ενθύμηση και η συνείδηση εικόνας. Η ενθύμηση ως οντοθετική αναπαραγωγή
29. Η ενθύμηση του παρόντος
30. Διατήρηση της αντικειμενικής απόβλεψης στην ανακρατητική τροποποίηση
31. Η πρωταρχική εντύπωση και το αντικειμενικό ατομικό χρονικό σημείο
32. Η συμμετοχή της αναπαραγωγής στη συγκρότηση του ενός αντικειμενικού χρόνου
33. Κάποιοι απριορικοί χρονικοί νόμοι

Κεφάλαιο 3: Τα επίπεδα συγκρότησης του χρόνου και των χρονικών αντικειμένων

34. Η διάκριση των επιπέδων συγκρότησης
35. Διαφορές ανάμεσα στις συγκροτημένες ενότητες και στη συγκροτησιακή ροή
36. Η χρονο-συγκροτησιακή ροή ως απόλυτη υποκειμενικότητα
37. Οι εμφανίσεις υπερβατικών αντικειμένων ως συγκροτημένες ενότητες
38. Η ενότητα της συνειδησιακής ροής και η συγκρότηση της ταυτοχρονίας και της διαδοχής
39. Η διπλή αποβλεπτικότητα της συνείδησης και η συγκρότηση της συνειδησιακής ροής
40. Τα συγκροτημένα εμμενή περιεχόμενα
41. Η ενάργεια των εμμενών περιεχομένων. Μεταβολή και αμεταβλησία
42. Η εντύπωση και η αναπαραγωγή
43. Η συγκρότηση των εμφανίσεων του πράγματος και η συγκρότηση των πραγμάτων. Συγκροτημένες ερμηνευτικές καταλήψεις και πρωταρχικές ερμηνευτικές καταλήψεις
44. Η εσωτερική και η εξωτερική αντίληψη
45. Η συγκρότηση των μη χρονικών υπερβατικοτήτων

Μέρος ΙΙ

Προσθήκες και συμπληρώματα στην ανάλυση της χρονικής συνείδησης από τα έτη 1905–1910

Παραρτημα Ι: Η πρωταρχική εντύπωση και το συνεχές της των τροποποιήσεων

Παραρτημα ΙΙ: Η αναπαρουσίαση και η φαντασία (Phantasie). – Εντύπωση και φαντασία (Imagination)

Παραρτημα ΙΙΙ: Οι αποβλέψεις συνάφειας της αντίληψης και της ενθύμησης. – Οι τρόποι της χρονικής συνείδησης

Παραρτημα IV: Η επανενθύμηση και η συγκρότηση των χρονικών αντικειμένων και του αντικειμενικού χρόνου

Παραρτημα V: Η ταυτοχρονία μεταξύ της αντίληψης και του αντικειμένου της

Παραρτημα VI: Συλλαμβάνοντας την απόλυτη ροή – η αντίληψη με τετραπλό νόημα

Παραρτημα VII: Η συγκρότηση της ταυτοχρονίας

Παραρτημα VIII: Η διπλή αποβλεπτικότητα της συνειδησιακής ροής

Παραρτημα IX: Η πρωταρχική συνείδηση και η δυνατότητα του αναστοχασμού

Παραρτημα Χ: Η αντικειμενοποίηση του χρόνου και του αντικειμένου-πράγματος μέσα στον χρόνο

Παραρτημα ΧΙ: Ομόλογη και μη ομόλογη αντίληψη

Παραρτημα ΧΙΙ: Η εσωτερική συνείδηση και η σύλληψη των βιωμάτων

Παραρτημα ΧΙΙΙ: Η συγκρότηση των αυτενεργών ενοτήτων ως εμμενών χρονικών αντικειμένων. – Η κρίση ως χρονική μορφή και η απόλυτη χρονο-συγκροτησιακή συνείδηση



B΄ TA ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΕΡΝΑΟΥ ( 1917/1918)

I. Για τη θεμελιώδη δομή της πρωταρχικής συνείδησης του χρόνου: η ρέουσα σύνδεση ανάμεσα στην πρωταρχική παρουσίαση, την ανακράτηση και την προκράτηση

Κείμενο 1: <Η εσωτερική σύμπλεξη ανακράτησης και προκράτησης στην πρωταρχική συνείδηση του χρόνου. Πρωταρχική παρουσίαση και συνείδηση του νέου.>

1. Η αποβλεπτικότητα της πρωταρχικής παρουσίασης. <Η στροφή της προσοχής προς το παροντικά νέο, το παρελθοντικό ή το μελλοντικό.>
2. <Η σύμπλεξη της ανακρατητικής και της προκρατητικής αποβλεπτικότητας στην παρέλευση της πρωταρχικής διαδικασίας.>
3. Ο ρόλος των «αναμονών» (προκρατήσεων) στη συγκρότηση του φαινομενολογικού χρόνου. <Συνεχής τροποποίηση της διπλής αποβλεπτικότητας μέσα στη διαδικασία της προκρατητικής πλήρωσης και στη διαδικασία της ανακρατητικής απο-πλήρωσης.>
4. Η εσωτερική σύνδεση ανακράτησης και προκράτησης στη συγκρότηση της φαινομενολογικής χρονικής αντικειμενικότητας και του φαινομενολογικού χρόνου. <Η συνείδηση το υ τώρα[παρόντος] και το πρόβλημα της πρωταρχικής παρουσίασης ενός νέου συμβάντος.>

Παράρτημα Ι (στην §4 από το Κείμενο 1): <Κάποιες απόπειρες αναπαράστασης της εσωτερικής σύνδεσης μεταξύ ανακράτησης και προκράτησης με τη βοήθεια ενός διαγράμματος.>

Κείμενο 2:<Η σύμπλεξη της ανακράτησης και της προκράτησης. Διαβαθμίσεις της πλήρωσης και η συνείδηση του παρόντος. Γραφική παράσταση της πρωταρχικής διαδικασίας.>

1. <Προκράτηση εντός της ανακράτησης – ανακράτηση εντός της προκράτησης. Ένα νέο διάγραμμα.>
2. <Η εσωτερική σύμπλεξη μεταξύ της ανακράτησης και της προκράτησης ως διαδικασία πλήρωσης.>
3. <Υπονοεί η ανακρατητική και η προκρατητική διαδικασία πλήρωσης μια άπειρη αναδρομή; Επίπεδα της συνείδησης του χρόνου.>
4. <Η πρωταρχική διαδικασία:>εξέταση βήμα-βήμα
5. <Νέα γραφική παράσταση της σύνδεσης ανάμεσα στην εξελισσόμενη πλήρωση και απο-πλήρωση μέσα στην πρωταρχική ροή. Η συγκρότηση του χρόνου του βιώματος μέσα στη συνάφεια της ανακρατητικής και προκρατητικής τροποποίησης.>
6. <Η ύστατη συγκροτησιακή συνείδηση είναι σε κάθε φάση θετική και αρνητική τάση. Το αυτοπρόσωπο παρόν ως σημείο μηδέν της τροποποίησης.>
7. <Η συνείδηση των χρονικών αντικειμένων και η συνείδηση της ροής.>
8. <Παροντική συνείδηση της πραγματικότητας και της μη πραγματικότητας. Περατή και θεϊκή συνείδηση.>
9. <Η αυτοσυνείδηση της ροής μέσα στη συνεχή μεταβολή της πραγμάτωσης και απο-πραγμάτωσής της.>

Σημείωση

10. <Συμπληρωματικά ερωτήματα. Ασυνέχειες μέσα στη ροή.>

Ευρετήριο